Wyjaśnij znaczenie terminu: scire propter scire. Poznanie stanowi cel sam w sobie. Czym jest theoria? Stanem obserwowania, przyglądania się z pozycji niezaangażowanej w wydarzenia. Co było właściwym przedmiotem zainteresowania Ksenofanesa? Bóstwo Jako jaki czynnik Ksenofanes rozumiał bóstwo? Jako czynnik wewnętrzny świata. Świat posiada boską siłę w sobie, która porusza go i kieruje nim, nie potrzebuje więc akcji bóstwa z zewnątrz. W którym roku urodził się Ksenofanes? 580 r. pne Czyim ponoć uczniem był Ksenofanes? Anaksymandra Jaki tytuł ma filozoficzne dzieło Ksenofanesa? O przyrodzie Ksenofanes uważał, że tak jak jedna jest zasada świata, tak i jedno jest bóstwo. Czego wobec tego nie wolno przypisywać bóstwu? Różnorodnych i zmiennych własności. A tak właśnie czynią ludzie: ,,Mniemają śmiertelni, że bogowie są urodzeni i mają strój, głos, kształt, jak oni". ,,Etiopowie twierdzą, że bogowie ich są czarni i płaskonosi, a Trakowie, że są niebieskoocy i rudowłosi". Jak Ksenofanes opisywał Boga? Jest ,,cały patrzeniem, cały myśleniem, cały słuchaniem". Co Ksenofanes nauczał o bóstwie? Że jest jedno Co Ksenofanes uważał za zasadę przyrody? Ziemię Skąd pochodził Ksenofanes? Ze wschodnich kolonii jońskich W związku z jakim przekonaniem jończyków Ksenofanes nauczał, że bóstwo jest jedno? Przekonaniem, że zasada świata jest jedna Co Parmenides z Elei zawarł w dziele ,,O prawdzie i mniemaniu"? Problematykę logiczną i teoriopoznawczą. Czyim uczniem był Melissos z Samos? Parmenidesa z Elei [Według Zenona z Elei] Przedmiot, gdy znajduje się w ruchu i ma przebyć jakąś drogę, musi przebyć najpierw połowę tej drogi, potem połowę drogi pozostałej, potem połowę reszty i tak w nieskończoność. Jak nazywa się ten argument przeciw ruchowi? Dychotomia Jakkolwiek tedy mała jest droga, którą przedmiot ma przejść, zawsze musi przejść nieskończoną ilość odcinków, a tego w skończonym przeciągu czasu dokonać niepodobna, ruch więc jest niemożliwy. [Zenon z Elei] Bronił eleackiej [...] i niezmienności bytu, ale bronił na drodze pośredniej i negatywnej, w ten sposób, że wykazywał niemożliwość, bo sprzeczność, wszelkiej mnogości i wszelkiej zmiany, specjalnie zaś atakował najprostszą formę zmiany: ruch. jedności Jakie cechy posiada dialektyka u Parmenidesa? Jest konieczna i niezmienna Byt według Melissosa z Samos jest: 1. Wieczny 2. Nieskończony w przestrzeni 3. Jedyny 4. [...] 5. Nie doznający bólu ani cierpienia. Niezmienny Kiedy żył Heraklit z Efezu? V/VI w. p. Ch. Czego dotyczyło najważniejsze pytanie zadane przez Talesa? Pochodzenia świata. Co jest cechą człowieka uprawiającego theorię? Wolność z natury Jakie funkcje pełni apejron? + Rządzi wszystkim - sprawuje władzę + Wyznacza początek i koniec życia Na jakim twierdzeniu (wg. Parmenidesa) zbudowana jest fizyka? Mniemaniu o nie-bycie i prawdopodobieństwie osiąganym przez obserwację zmysłową. Jak Parmenides z Elei definiował byt? Jako najbardziej ogólne pojęcie rzeczywistości, uchwytne tylko dla intelektu, gdy ,,to, co nie jest" nie może być pomyślane. Jaki tytuł miało główne dzieło Zenona z Elei? O przyrodzie Co za przedmiot mają zmysły (wg. Parmenidesa)? ,,Coś, co nie jest" - co staje się i przemija. Tłumaczenie słowa apejron. + a - zaprzeczenie + pejron - od peras - granica Coś, co nie ma granic, bezkres. Jak wyraża się fizyka u Parmenidesa? W przedstawieniach pozafilozoficznych Czym jest rzeczywistość inteligibilna? Rzeczywistością przenikliwą (poznawalną) dla intelektu. Co u Talesa oznacza powszechność wody? Występuje we wszystkich sferach materialnych. Czemu zmysły są źródłem ustawicznych błędów i pomyłek (wg. Parmenidesa -z czego korzystają zmysły)? Korzystają z wielości rzeczy Na czym opiera się dialektyka u Parmenidesa z Elei? Prawdzie bytu [Zenon z Elei] Bronił eleackiej jedności i [...] bytu, ale bronił na drodze pośredniej i negatywnej, w ten sposób, że wykazywał niemożliwość, bo sprzeczność, wszelkiej mnogości i wszelkiej zmiany, specjalnie zaś atakował najprostszą formę zmiany: ruch. niezmienności [Zenon z Elei] Bronił eleackiej jedności i niezmienności bytu, ale bronił na drodze pośredniej i negatywnej, w ten sposób, że wykazywał niemożliwość, bo sprzeczność, wszelkiej mnogości i wszelkiej [...], specjalnie zaś atakował najprostszą formę zmiany: ruch. zmiany Na jakim etapie według filozofów rozpoczyna się myślenie i wyjaśnianie natury? Etapie mitologii Kim z zawodu był Melissos z Samos? Żołnierzem Co zakłada Pitagorejczyków nauka o harmonii? Matematycyzm opisu przyrody. Jakiego rodzaju nauką była wiedza Pitagorejczyków? Tajną - nie przeznaczoną do ujawnienia. Czym jest harmonia? Współbrzmieniem uporządkowanym W jakiej formie napisane było dzieło Zenona z Elei? W formie pytań i odpowiedzi [Według Zenona z Elei]: Najszybszy biegacz nigdy nie dogoni najwolniejszego, Achilles nie dogoni żółwia, jeśli ten choć cokolwiek go wyprzedzi. Goniący bowiem musi dojść najpierw do miejsca, z którego wyszedł goniony, ten zaś posunął się naprzód, i tak będzie zawsze. Jak nazywa się ten argument przeciwko ruchowi? Achilles Kto uważany jest za pierwszego filozofa? Tales z Miletu Czym jest harmonia sfer niebieskich? Współbrzmieniem planet krążących po różnych okręgach. Jakie drogi zjednoczenia ze światem wyznawali Pitagorejczycy? + Drogę kontemplacji + Misteriów religijnych Co wskazuje dialektyka w filozofii Parmenidesa z Elei? Świat idei Co oznacza pozaczasowość bytu u Parmenidesa? Nie ma on przeszłości ani przyszłości. Co należy zrobić, aby poznać logos (Heraklit)? Zaangażować intelekt, wykroczyć poza sferę zmysłowej konstatacji. [Zenon z Elei]: Lecąca strzała w chwili teraźniejszej nie porusza się, lecz spoczywa w powietrzu i nie przebiega żadnej przestrzeni; i tak samo jest w każdej innej chwili. Ale czas składa się z chwil, więc strzała nie może posuwać się naprzód w powietrzu, lecz spoczywa. Jak nazywa się ten argument przeciwko ruchowi? Strzała Byt według Melissosa z Samos jest: 1. Wieczny 2. Nieskończony w przestrzeni 3. [...] 4. Niezmienny 5. Nie doznający bólu ani cierpienia. Jedyny Jak postrzegana była filozofia do XVIII wieku? Jako poszukiwanie wiedzy dla samej siebie. Co jest podwójną wiedzą u Parmenidesa? + Dialektyka + Fizyka Czym jest harmonia zewnętrzna (Pitagorejczycy)? Harmonią świata Jakiego rodzaju stowarzyszeniem był związek pitagorejski? Stowarzyszeniem religijno - filozoficznym Jakie istnieją znaczenia słowa arche'? + Początek + Przyczyna + Władza Do jakiego celu powołany został Związek Pitagorejski? Osiągnięcia harmonii Jaki według Melissosa z Samos jest byt, będąc nieskończonym w czasie? Wieczny Czyje to słowa: ,,Rozum jest wspólny wszystkiemu"? Heraklita z Efezu Byt według Melissosa z Samos jest: 1. Wieczny 2. Nieskończony w przestrzeni 3. Jedyny 4. Niezmienny 5. Nie doznający [...] ani cierpienia. bólu Byt według Melissosa z Samos jest: 1. Wieczny 2. Nieskończony w przestrzeni 3. Jedyny 4. Niezmienny 5. Nie doznający bólu ani [...]. cierpienia [Zenon z Elei] Bronił eleackiej jedności i niezmienności [...], ale bronił na drodze pośredniej i negatywnej, w ten sposób, że wykazywał niemożliwość, bo sprzeczność, wszelkiej mnogości i wszelkiej zmiany, specjalnie zaś atakował najprostszą formę zmiany: ruch. bytu Kiedy nastąpiło wyodrębnienie filozofii? Na przełomie VI i VII w. p. Ch. [Zenon z Elei] Bronił eleackiej jedności i niezmienności bytu, ale bronił na drodze pośredniej i negatywnej, w ten sposób, że wykazywał niemożliwość, bo sprzeczność, wszelkiej mnogości i wszelkiej zmiany, specjalnie zaś atakował najprostszą formę zmiany: [...]. ruch Jaki według Melissosa z Samos jest byt w przestrzeni? Nieskończony Jak zbudowana jest wg. Heraklita rzeczywistość (schemat)? | Sfera zmian -- poznawalna zmysłami ------------------------------------ | Sfera logosu -- poznawalna rozumem Jak członkowie Związku Pitagorejskiego dążyli do osiągnięcia harmonii? Na drodze kontemplacji i życia religijnego. [Według Zenona z Elei]: Szybkość, z jaką przedmioty poruszają się, jest jednocześnie taka i inna, mniejsza i większa, w zależności od tego, względem jakich innych przedmiotów jest rozważana; jeśli zaś ruch dokonywa się z szybkością, która jest jednocześnie taka i nie taka, to jest sprzeczny i nie może istnieć. Jak nazywa się ten argument przeciwko ruchowi? Stadion Czym dla myślenia jest byt (Parmenides z Elei)? Jest treścią myślenia i wynika z niego prawda. Jak brzmi zasadnicze twierdzenie Parmenidesa? Nie-bytu nie ma, tylko byt jest. Co zakładała teoria reinkarnacji wyznawana przez Pitagorejczyków? Nieśmiertelność duszy i jej odradzanie się w kolejnych wcieleniach. Co reprezentuje harmonię świata w filozofii pitagorejczyków? Harmonia wewnętrzna Na czym zatrzymuje się myśl na ograniczonej drodze wrażeń i opartych na nich mniemań (Parmenides)? Na pozorach wynikających ze zmienności świata zewnętrznego. Co oznacza cecha bytu, który wg. Parmenidesa nie ma przeszłości ani przyszłości? Pozaczasowość bytu Na czyich poglądach opierał się Parmenides z Elei? Pitagorejskich i Ksenofanesa. W jaki sposób człowiek może dosłyszeć harmonię sfer niebieskich? Poprzez wpisanie się w harmonię świata. Czym było Talesa pytanie o pochodzenie świata? Pytaniem o pramaterię. Od jakiego słowa pochodzi wyrażenie wariabilizm? Varius -zmienny. Co wynika z bytu, jako treści myślenia (wg. Parmenidesa z Elei)? Prawda Czemu pojęcie bytu w filozofii Parmenidesa z Elei nie zatraca związku ze światem? Ponieważ ten świat zawiera w sobie to pojęcie, które może być do niego stosowane i o nim orzekane. Czym jest polemos? Wojną, ścieraniem się przeciwstawnych sił. Czym według Heraklita jest rzeczywistość? Sferą ścierania się przeciwstawnych sił. W jakim dziele Parmenides z Elei przedstawił zasady swojej filozofii? W poemacie filozoficznym ,,O prawdzie i mniemaniu". Kiedy Parmenides z Elei zajął się filozofią? Po wycofaniu się z polityki. Jaką tradycję kontynuował związek pitagorejski? Zastrzeżonych misteriów orfickich. Jaka jest według Parmenidesa z Elei fizyka? Względna i podlegająca zmianom. Na czym polegało wyodrębnienie się filozofii na przełomie VI i VII w. p. Ch.? Autonomizacji filozofii -oddzieleniu się od mitologii. Kto uniezależnił myślenie od mitologii? Tales z Miletu Jakiemu procesowi nie podlega pojęcie bytu u Parmenidesa z Elei? Procesowi stawania się W czyjej nauce występowało pojęcie harmonii sfer niebieskich? Pitagorejczyków U Heraklita: sfera niezmiennych praw natury. Logos Co oznacza słowo harmonidzo? Łączę w uporządkowaną całość. Gdzie (wg. Anaksymandra) źródło ma wszystko, co określone? W Apejronie Jak określano człowieka spełniającego w Grecji władzę? Archont Z czym u Parmenidesa z Elei tożsame jest myślenie? Bytem Kto powiedział: ,,Wszystko płynie i nic nie wraca"? Heraklit z Efezu. Jakie pojęcie zdobywamy na drodze do prawdy w filozofii Parmenidesa z Elei? Tego, ,,co jest" -bytu w ogóle. Jak zorientowane było Talesa pytanie o prazasadę? Na przyrodę -nie wartości humanistyczne. Kiedy filozofię zaczęto rozpatrywać w kategoriach zastosowania praktycznego? W XVIII w. Co oznacza Heraklita stwierdzenie, że natura lubi się skrywać? Trudno ją poznać Czemu wg. Arystotelesa filozofia jest zbędna idiotom? Ponieważ wiedzy nie potrzebują. Czym jest ethos? Dobrym obyczajem W jakiej skali świat przeniknięty jest harmonią wg. Pitagorejczyków? Mikro i makro. Czyje to słowa: ,,Polemos jest wszystkich rzeczy ojcem, wszystkich rzeczy królem"? Heraklita z Efezu Do którego wieku filozofia określana była jako poszukiwanie wiedzy dla samej siebie? XVIII Czyje to słowa: ,,Natura lubi się skrywać"? Heraklita z Efezu Kto wypowiedzial to zdanie: ,,Nie podobna dwa razy wejść do tej samej rzeki."? Heraklit z Efezu Jaki kształt mają byty wyłaniające się z apejronu? Określony Kto definiował Logos jako sferę niezmiennych praw natury? Heraklit z Efezu Jak definiowana jest filozofia względem poprzedniego stanu wiedzy? Jako pytania, odpowiedzi nie odwołujące się do mitologii. Kiedy żył Tales z Miletu? VI/VII w. p. Ch. Kto był legendarnym założycielem Związku Pitagorejskiego? Pitagoras Jak theoria określana jest po łacinie? Contemplatio Co za pramaterię uznał Tales? Wodę Czemu według Arystotelesa filozofia zbędna jest bogom? Ponieważ posiadają już wiedzę. Co jest według Pitagorejczyków arche rzeczywistości? Liczba Czemu Tales za prazasadę uznał wodę? + Jest żywiołem, który występuje we wszystkich stanach skupienia. + Jest koniecznym warunkiem życia + Jest powszechna Czym poznajemy sferę zmian rzeczywistości wg. Heraklita z Efezu? Zmysłami Co Anaksymander uznał za prazasadę? Apejron Co jest przeciwstawnym względem wariabilizmu poglądem? Substancjalizm Jaka jest struktura przyrody ze względu na hormonię w niej występującą (Pitagorejczycy)? Uporządkowana Co wg. Heraklita determinuje zmiany w przyrodzie? Logos Od jakich słów pochodzi nazwa filozofia? Phileo (umiłowanie), sofia (mądrość) -umiłowanie mądrości. Jakie znaczenie terminu filozof funkcjonowało do XVII w.? Naukowiec, uczony. Do którego wieku mianem filozofa był określany również uczony? XVII w. Jak Heraklit określał Arche rzeczywistości? Polemos Co według Pitagorejczyków przenika świat? Harmonia Co znaczy: Pantha rhei kai ouden menei? Kto wypowiedział to twierdzenie? Wszystko płynie i nic nie wraca (Heraklit z Efezu). Jak określani są filozofowie żyjący przed Sokratesem? Presokratycy Jak Anaksymander definiował Apejron? Jako rzeczywistość bez granic. Jak Arystoteles określał niewolnika? Jako myślące narzędzie Wyjaśnij znaczenie: Scire propter ute. Poznajemy by używać. Które pojęcie w filozofii Parmenidesa z Elei nie podlega procesowi stawania się? Byt Jak określany jest kierunek filozofii realizowany przez Heraklita? Wariabilizm (skrajny) -heraklityzm. Czym poznajemy sferę logosu rzeczywistości wg. Heraklita z Efezu? Rozumem Czego poszukiwał Tales? Prazasady -arche Za co Parmenides uważał Fizykę? Za doksa. Z czego wynika wielkość Talesa? Z pytań które stawiał, nie odpowiedzi których udzielał. Jak postrzegane są w wariabiliźmie zachodzące zmiany? Jako nieodwracalne. Jak określana jest rzeczywistość przenikliwa dla intelektu? Rzeczywistość inteligibilna. Jakie zachowały się dzieła Anaksymandra? Brak zachowanych orginalnych dzieł. Komu według Arystotelesa zbędna jest filozofia? Bogom i idiotom. Jak w theorii nazywany jest obserwator? Theoros Komu wg. Arystotelesa potrzebna jest filozofia? Tym, którzy nie są bogami ani idiotami. Czyje to słowa: ,,Tłum bywa groźny, ale zawsze jest głupi."? Platona Czym według Heraklita przeniknięta jest rzeczywistość? Logosem -rozumem. Kiedy żył Anaksymander? Ok. 609 -547 p. Ch. Kiedy żył Parmenides z Elei? 540 - 470 p. Ch. Jak Heraklit definiował Logos? Jako sferę niezmiennych praw natury. Cechy bytu u Parmenidesa z Elei. + Nie ma początku ani końca + Jest jednym + Wszystko sobą ogarnia + Jest poza czasem + ,,Jest" w nieprzemijającej teraźniejszości Jakimi metodami dokonuje się poznanie u Parmenidesa z Elei? + Na niekończącej się drodze do prawdy + Na skończonej drodze wrażeń i opartych na nich mniemań Co zakłada głoszony przez sofistów relatywizm etyczny? + Nie ma ogólnych sądów i zasad + Nie ma wartości bezwględnych Główne tezy sofistów: 1. Praktycyzm 2. Empiryzm 3. Sensualizm 4. Relatywizm poznawczy 5. Relatywizm etyczny 6. Konwencjonalizm Co reprezentowały poglądy sofistów? Czasy, w jakich żyli. Stosunek którego późniejszego filozofa negatywnie zaważył na stosunku do sofistów? Platona Jak określane jest rozumowanie, które dla fałszywego twierdzenia stwarza pozory prawdy? Erystyka Jak sofiści określali zręczność posługiwania się słowem? Eubolia Jaki tytuł nosiło główne pismo Protagorasa? ,,Rozprawa polemiczna o prawdzie i bycie." Kto był pionierem estetyki? Gorgiasz Gdzie działalność prawodawczą prowadził Protagoras? W kolonii Turioi w Wielkiej Grecji. Głównym przedmiotem badań sofistów jako nauczycieli życia publicznego były, z natury rzeczy, dialektyka, retoryka, polityka, etyka. Badali także język i w tej dziedzinie położyli znaczne zasługi: Protagoras klasyfikował zdania i wyrazy, Prodyk zbierał synonimy. Co było wobec tego głównym przedmiotem dociekań sofistów? Kultura Jak sofiści określali kulturę? Jako obyczaje. Co według Platona Protagoras definiował jako ,,zaradność w zarządzaniu domem i państwem oraz możliwie największą sprawność w działaniu i mówieniu"? Naukę Jaką tezę dotyczącą zastosowania dialektyki głosili sofiści? Że każde twierdzenie można udowodnić, ale i obalić. Przedstawiciele sofistów: 1. Protagoras z Abdery 2. Gorgiasz 3. Hippiasz W latach dojrzałych Protagoras przebywał w Atenach. Czyim stronnikiem był? Peryklesa Dzieło Protagorasa O bogach, które odczytał w domu Eurypidesa, zostało na skutek denuncjacji spalone i wywołało proces przeciw autorowi. Co Protagoras zrobił, aby uniknąć procesu? Próbował zbiec na Sycylię (utonął w drodze) Teorią czego była pierwotnie estetyka grecka? Teorią poezji Co zakłada głoszony przez sofistów relatywizm poznawczy (wobec możliwości poznawczych człowieka)? Człowiek (jako indywiduum) jest miarą wszechrzeczy. Jaka nauka w myśl praksizmu sofistów jest przydatna? Nauka znajdująca zastosowanie w życiu. Co zakłada głoszony przez sofistów empiryzm? Wiedzę zdobywamy w oparciu o doświadczenie. Co poddali sofiści w wątpliwość? Podstawowe kategorie poznawcze Na czym polega postulowany przez sofistów praktycyzm? To jest prawdą, co daje się wykorzystać. Kto był czołowym przedstawicielem sofistów? Protagoras z Abdery Czego nauczali sofiści? M.in. elementarnych zasad polityki. Jak udzielano odpowiedzi na pytania o człowieka przed Sokratesem? Wtórnie -po pytaniach o przyrodę. Na czym polega petitio principi? Pytając zakładamy prawdziwość podanej tezy (nawet fałszywej). Co zakłada głoszony przez sofistów sensualizm? Prawdę zdobywamy wyłącznie dzięki zmysłom. Od jakich słów pochodzi wyraz ,,sofista"? Sophos - mądry Sophistikos -,,mądrala" (bez odcienia pejoratywnego) Co oznacza wyznawany przez sofistów konwencjonalizm? Zasady ogólnie obowiązujące są efektem umowy. Czym jest retoryka? Sztuką sugestywnego, przekonywującego przemawiania. Czyje to zdanie: ,,Czy twierdzenie, że wszystko jest względne, też jest względne, czy bezwzględne?" Aureliusza Augustyna z Hippony Czym jest podane sformułowanie: ,,Ateńczyk mówi: wszyscy Ateńczycy kłamią"? Antynomią kłamcy Od czego według sofistów ma zależeć możliwość udowodnienia bądź obalenia tezy? Argumentacji Która kategoria etyczna zakwestionowana została przez sofistów? Cnota Jak nazywają się wypracowane przez sofistów techniki dowodzenia i zaprzeczania tezie? Petitio principi Co u sofistów decyduje o prawdzie? Względy praktyczne. Co było podstawą materialną dla utrzymywania się sofistów? Nauczanie innych. W jakich latach żył Protagoras? 481 -411 p. n. e. Czym u Sokratesa jest pobożność? Wiedzą o bogach i o tym, co jesteśmy im winni. Jaką kategorią prawa wg. Sokratesa jest prawo moralne? Prawem naturalnym -niezmiennym. Na czym polega dedukcja? Wyprowadzaniu faktów jednostkowych z pojęcia ogólnego lub definicji. Czym u Sokratesa jest sprawiedliwość? Wiedzą o tym, co nam się należy. Co miało kształtować się z analizy pojęć w dialektyce Sokratesa? Pojęcia mające wartość powszechną Do czego poszukiwania miała skłaniać faza negatywna dialektyki Sokratesa? Tego, czego się (jeszcze) nie wie. Kto rozpoczął badania nad teorią prawa naturalnego? Sokrates Czego wynikiem jest u Sokratesa zło? Nieświadomości czym jest dobro. Czym była faza pozytywna dialektyki Sokratesa? Sztuką położnictwa duchowego. Jakim rodzajem wiedzy jest arete'? Nie jest tylko komponentem psychologicznym, ale wiedzą, którą trzeba nauczać w szkole, na równi z innymi przedmiotami. Czym u Sokratesa jest odwaga? Wiedzą o tym, czego trzeba się wystrzegać. Czym u Sokratesa jest Daimonion? Głosem wewnętrznym Do jakich wniosków doprowadzić miały pytania zadawane uczniom przez Sokratesa w fazie negatywnej jego metody dialektycznej? Stwierdzających bezpodstawność ich dotychczasowych twierdzeń. Jak nazywała się i kim była matka Sokratesa? Fainareta -położna. Jaki tytuł ma dzieło Platona -krytyka demokracji? ,,Państwo" (Politeia) Co jest głównym założeniem arete'? Opanowanie (sprostanie rzeczy) Co jest przedmiotem filozofii u Sokratesa? Człowiek Na czym polegał dylemat Antygony? Podporządkowaniu się prawu moralnemu lub stanowionemu. Jaka cecha arete' powoduje, że wiedzy o cnocie można nauczać w sposób racjonalny? Obiektywność arete' Co było metodą filozofii Sokratesa? Dialektyka Do której fazy dialektyki Sokratesa należy przygotowanie uczniów do poszukiwania tego, czego nie wiedzą? Fazy negatywnej Kto wprowadził określenie Daimonion? Sokrates Co było głównym elementem negatywnej fazy dialektyki Sokratesa? Ironia Ile rodzajów cnót wyróżnił Sokrates? Jedną -posiadającą takie same cechy u wszystkich ludzi. Kto był ojcem Sokratesa? Rzeźbiarz Sofronisk. Co pośredniczyło w kształtowaniu pojęć o wartości powszechnej w dialektyce Sokratesa? Definicja Czym jest arete'? Cnotą nauczaną przez Sokratesa Jakie zarzuty postawiono Sokratesowi? + Deprawacji młodzieży + Ateizmu Z czym wiążę się arete'? Z pożytkiem i szczęściem. Od kogo zależy cnota (Sokrates)? Od człowieka. Jeżeli prawo nie obowiązuje, nie jest to tłumaczeniem braku porządku. Czemu Sokrates poddał się karze? Nie miał powodu bać się śmierci. Co jest warunkiem dobrego postępowania wg. Sokratesa? Wiedza, czym jest dobro. Skąd znamy poglądy Sokratesa? Z przekazu Platona. Co jest zadaniem etyki u Sokratesa? Wychowanie ludzi znających się na tym, co jest dobrem. Którzy ludzie wg. Sokratesa mają być szczególnie przysposobieni do rządzenia? Znający etykę Sokratesa. Czemu Sokrates nie miał powodu bać się śmierci? Mędrzec filozof pragnie śmierci - żył w sposob prawy. Jak określana jest faza negatywna metody dialektycznej Sokratesa? Element elenktyczny. Sokrates doprowadzał swego rozmówcę do uznania, że tylko mniema, iż wie, a więc do uznania swojej niewiedzy. Zmuszał do zdefiniowania tematu, którego dotyczyło badanie, a potem na różne sposoby drążył ową definicję, ujawniał błędy i sprzeczności, do jakich prowadziła; następnie zapraszał do sprawdzenia kolejnej definicji i w taki sam sposób ją zbijał, i czynił tak dopóty, dopóki rozmówca nie uznał się za ignoranta. (Miernoty nie potrafią przyznać, że czegoś nie wiedzą). Na czym (jako rozmowa) polegała u Sokratesa dialektyka? Na analizie pojęć Z czego wynika prawo naturalne (u Sokratesa)? Z natury człowieka. Gdzie ukazany został opis próby uwolnienia Sokratesa? W dialogu Phaedon. Do której fazy dialektyki Sokratesa należy doprowadzenie samochwalców do samokrytyki? Negatywnej Jak określana jest pierwsza faza dialektyki Sokratesa? Jako faza negatywna Jak w starożytnej Grecji określano dzielność etyczną? Arete' Do której fazy dialektyki Sokratesa należy ośmieszenie samochwalców? Negatywnej Jakimi ludźmi są ci, którzy są obdarzeni cnotami (Sokratesa)? Szczęśliwymi Jak przejawia się Daimonion? Poprzez uczucie niepokoju. Czego personifikacją jest Daimonion? Cechy wewnętrznej. Co według Sokratesa umożliwia zachowanie się w trudnych sytuacjach? Arete' Jaka metoda dialektyczna stosowana była w obu fazach dialektyki Sokratesa? Indukcja Czego kategorią jest Daimonion? Sumienia Jaka jest cnota (arete') wyznawana przez Sokratesa? Nierelatywna -bezwzględna. Wcześniejszy związek z jakim kręgiem umożliwiał Sokratesowi prowadzenie skutecznego dialogu? Sofistami. Jaką cechę posiada prawo naturalne (wg. Sokratesa)? Jest niezmienne W jaki sposób wykonano wyrok śmierci na Sokratesie? Kazano mu wypić cykutę. Stosowanie którego elementu metody dialektycznej Sokratesa do prowadziło do uznania go za deprawatora? Zwątpienia Czym jest element zbijania w metodzie Sokratesa? Elementem elenktycznym ,,Głos ludu głosem boga" -- łac. Vox populi, vox dei. Kto jako pierwszy przeciwstawił się sofistom? Sokrates Jak brzmieć mogłoby poprawniejsze stwierdzenie względem twierdzenia sofistów (,,wszystko jest względne")? ,,Pewne rzeczy są względne." -mniejszy kwantyfikator. W jakich latach żył Sokrates? 493-399 Co było przeznaczeniem metody Sokratesa? + Oderwanie ludzi od świata zewnętrznego+ Zamknięcie ich w odpowiednio kierowanej autorefleksji Na czym polega indukcja? Wyprowadzeniu pojęcia ogólnego z faktów jednostkowych. Na czym polegała faza pozytywna dialektyki Sokratesa? Na takim stawianiu pytań i kierowaniu odpowiedzi uczniów, by osiągnąć podstawowe określenie pojęcia. Po jakim etapie fazy negatywnej dialektyki Sokratesa następowało doprowadzenie samochwalców do samokrytyki? Ich ośmieszeniu W jakiej mierze to, co inteligibilne jest obecne w tym, co zmysłowe? W takiej, w jakiej przyczyna jest obecna w skutku. Co oznacza niecielesność idei? Idea przynależy do zupełnie innego wymiaru niż świat materialny, który można poznać zmysłami. Obraz bytu wiecznego, nieruchomego, jedynego, postępujący według praw matematycznych. Czas Od czego według Platona zależy zawartość bytu i poznawalność rzeczy zmysłowych? Od tego w jakiej mierze rzecz posiada wspólnotę z tym, co inteligibilne. Jaka rzeczywistość (wg. koncepcji dualistycznej Platona) jest rzeczywistością zewnętrzną? Rzeczywistość zmysłowa Jaka relacja zachodzi względem tego, co ,,jest" w platońskiej koncepcji czasu? To, co ,,jest" - nieruchome i niezmienne. Czym u Platona jest wspólnota rzeczy zmysłowych? Stycznością z tym, co inteligibilne. Jaka relacja między ideą a rzeczą realną jest realizowana gdy to, co inteligibilne jest przyczyną i fundamentem zmysłowego? Relacja wspólnoty Z jakiego rodu pochodził Platon? Kodrasa Na co wskazuje nazwa jednostkowa? Na desygnat nazwy Jaką strukturę ma świat według Platona? Matematyczną W jakim wymiarze dostępna jest idea platońska? Wyłącznie dostępnym naszemu umysłowi Jak w języku greckim określana jest relacja obecności (idei w świecie realnym)? Parousia Zhipostazowana jakość absolutna, pierwotna pod względem istnienia, będąca źródlem rzeczywistości zewnętrznej. Platońska Idea Dobra Co oznacza niezmienność idei? Idee nie tylko nie powstają i nie giną, lecz także nie podlegają jakiejkolwiek postaci zmiany. Jak w języku greckim określana jest relacja naśladownictwa (idei i świata realnego)? Mimesis Jaki charakter ma idea występując jako trwałe i niezmienne ujęcie istoty rzeczy? Ontologiczny Co w koncepcji Platona umożliwia obliczanie czasu? Ruch ciał niebieskich Jaki charakter mają idee platońskie? + Ontologiczny + Teleologiczny + Logiczny Z jakim ruchem filozoficznym związany był Platon? Pitagorejczykami Co oznacza bytowość w sensie pełnym idei? Idee są bytem, który istnieje naprawdę. Dzieła Platona. 36 dialogów i listy. Co było głównym zadaniem filozofii Platona? Zwalczanie materializmu (atomizmu). Co oznacza samoistność idei? Idee istnieją w sobie i przez siebie, czyli są bezwzględnie obiektywne. Jaki wg. Platona był wpływ przekazu pisemnego na pamięć? Zgubny - przekaz pisemny upośledzał pamięć. Co obejmuje rzeczywistość idei w koncepcji Platona? Wszystko Np.: rzeczy, własności, związki i stosunki między rzeczami. Jaki charakter miała Akademia Platona? Naukowy i religijny. Jaki charakter idei platońskiej wyraża się celowym porządkiem części zawartych w rzeczywistości? Teleologiczny charakter idei Jakie cechy przekazowi pisemnemu przypisywał Platon? + Ograniczenie + Podatność na błąd Kim wg. Platona byli ludzie na początku swego istnienia? Istotami wpatrującymi się w idee Jakie było prawdziwe imię Platona? Arystokles Obszarem jakiego widzenia jest (w filozofii Platona) idea? Widzenia umysłowego Do jakiej kultury należał Platon wyrażając swoje poglądy na przekaz pisemny? Języka mówionego Od jakich słów pochodzi słowo idea? (w)idein -widzieć, wiedzieć. Jak w języku greckim określana jest relacja partycypacji (przedmiotów świata zmysłowego w idei)? Methexis Jaki charakter ma idea platońska będąc pojęciem ogólnym, przy pomocy którego rzeczy się poznaje i wprowadza porządek w świecie? Logiczny charakter Która rzeczywistość (wg. koncepcji dualistycznej Platona) jest rzeczywistością ponadzewnętrzną? Rzeczywistość idealna Z kim spokrewniony był Platon przez matkę? Solonem Według jakiego modelu utworzony został czas (Platon)? Substancji wiecznej Co jest pierwszą i najwyższą przyczyną innych idei w koncepcji Platona? Idea Dobra Co oznacza inteligibilność idei? Idea jest w całym tego słowa znaczeniu przedmiotem intelektu i może być ujęta tylko przez intelekt. Czym jest to, co zmysłowe względem tego, co inteligibilne próbując naśladować to, co inteligibilne (chociaż nigdy nie zdoła mu dorównać)? Mimesis (tego, co inteligibilne) Będąc inteligibilną, czym wyłącznie ujęta może być idea? Intelektem Czym jest rzeczywistość ponadzewnętrzna w koncepcji Platona? Rzeczywistością transcendentalnego świata idei Reminiscencja wiedzy na temat świata idei. Anamneza Jakim źródłem rzeczywistości jest (w filozofii platońskiej) Demiurg Wszechistnienia? Źródłem transcendentalnym rzeczywistości Jak w języku greckim określana jest relacja wspólnoty (między ideą a światem realnym)? Koinonia Czym jest dualizm rzeczywistości u Platona? Istnieniem dwóch rzeczywistości Co w filozofii Platona jest obszarem widzenia umysłowego? Idea Co oznacza jedność idei? Każda idea jest jednością jednoczącą wielość rzeczy, które w niej partycypują. Jaka relacja idei i świata realnego zakłada, że przedmioty mają udział w tym, co inteligibilne? Partycypacja (przedmiotów w tym, co idealne) Czym w filozofii Platona jest Idea Dobra - źródło transendentalne rzeczywistości? Demiurgiem Wszechistnienia Z jakiej grupy społecznej wywodził się Platon? Arystokracji Gdzie Platon założył swoją szkołę? W gaju poświęconym Akademosowi (W filozofii Platona): to, co widzimy przy pomocy intelektu. Idea Jak nazywa się teoria Platona mówiąca, że idea istnieje jako coś jednostkowo - ogólnego w świecie idealnym? Idealizm obiektywny Platona Czym w koncepcji Platona jest przeszłość i przyszłość? Normami zrodzonymi z Czasu Świat pełni, platońskie niebo. Plerome Jakie istnieją formy relacji idei ze światem realnym? + Naśladownictwo (mimesis) + Partycypacja (methexis) + Wspólnota (koinonia) + Obecność (parousia) Jakie cechy posiadają idee platońskie? + Inteligibilność + Niecielesność + Bytowość w sensie pełnym + Niezmienność + Samoistność + Jedność Co oznacza nieruchomość i niezmienność tego, co ,,jest" w platońskiej koncepcji czasu? To, co ,,jest" nie starzeje się ani nie odmładza. Gdzie według Platona objawiają się konkretne zadania człowieka w pełni? W państwie Co jest cechą uczuć, którym podlegają poeci? Zmienność Na kogo wpływ mogą mieć poeci poprzez sztukę (propagując swoje zmienne uczucia)? Na innych obywateli Od obywateli wymagał stałości w sposobie myślenia i odczuwania; poeci, którzy podlegają na ogół zmiennym uczuciom, a przez sztukę swoją mogą w tym duchu oddziaływać na innych obywateli. Jakie czynności wobec poetów postulował więc Platon? Wydalenie ich z państwa Państwo musi być oparte na wiedzy; bo, aby dobro czynić, trzeba dobro znać. Kto wobec tego powinien władać takim państwem? Przedstawiciele najwyższej wiedzy, filozofowie. Co w państwie Platona jest cnotą władców? Mądrość Co w państwie Platona jest cnotą strażników? Męstwo Co w państwie Platona jest cnotą rzemieślników? Panowanie nad sobą. Co jest charakterystyczne dla ustroju komunistycznego dwóch wyższych warstw państwa platońskiego? Wspólne wyrzeczenie się Dlaczego stan najniższy państwa nie podlega rygorom? Nie bierze udziału w dążeniach do doskonałości Jaki charakter miało mieć państwo w koncepcji Platona (ze względu na uporządkowanie społeczeństwa)? Klasowy Co było pierwszą fazą wychowania spartańskiego? Oddzielenie dzieci od rodziców. Na czym opierać się musi państwo według koncepcji Platona? Na naturalnych strukturach Na co składa się szał w platońskiej koncepcji sztuki? Na manię Które klasy społeczne dysponowały realną siłą polityczną w koncepcji państwa Platona? Dwie pierwsze Osoba w stanie manicznym. Alogos Na co kładziono w Sparcie główny nacisk w początkowym etapie wychowywania dzieci? Wychowanie fizyczne Kiedy stan maniczny jest stanem błogosławionym? Gdy wywołany jest przez istotę nadprzyrodzoną (boga lub którąś z muz). Jak w Grecji traktowana była muzyka? Jako nauka, nie sztuka. Na którym etapie kształcenia w Sparcie młodocianych, nago, wywożono za miasto i kazano im nękać chłopów, ochranianych przez żołnierzy? Kryptei Do przywrócenia jakiego systemu społecznego dążył Platon? Systemu arystokratycznego Jakie klasy wyróżnił Platon w swojej koncepcji państwa? + Uczeni, filozofowie + Żołnierze + Chłopi, rzemieślnicy Jaka cecha państwa platońskiego jest realizowana, gdy państwo jest budowane na naturalnych strukturach? Stabilność Co w teorii sztuki Platona jest koniecznym warunkiem do osiągnięcia piękna? Mania Jaka cecha państwa platońskiego realizuje się, gdy nie występuje w nim przemoc? Stabilność Czym jest inspiracja w platońskiej koncepcji sztuki? Natchnieniem Druga faza wychowania spartańskiego. Krypteia Na czym polega ujemna funkcja sztuki w koncepcji manicznej? Sztuka "obniża" rzeczywistość U Platona: miejsce, którego nie ma (rzeczywistość, ktora nie istnieje). Utopia Jakie ograniczenia nałożone miały być na dwie pierwsze klasy społeczeństwa w Platońskiej koncepcji państwa? + Zakaz posiadania własności prywatnej + Zakaz wychowywania dzieci W jaki sposób miała dokonywać się migracja ludzi pomiędzy poszczególnymi warstwami społeczeństwa w państwie platońskim? W sposób naturalny Jaki stan jest bazowym źródłem sztuki w teorii Platona? Stan maniczny Jaki jest cel idealnego państwa wg. Platona? Jest idealny (nie są to dobra doczesne). Na co w koncepcji manicznej składa się natchnienie? Na manię Jak miał dokonywać się podział na klasy społeczne w platońskiej koncepcji państwa? Z natury Jak Platon określił swoją teorię sztuki? Teorią maniczną Która klasa społeczna mogła (w platońskiej koncepcji państwa) posiadać własność prywatną? Klasa najniższa Na jaką płaszczyznę powinna przeniesiona zostać psychologia Platona? Na niwę państwa Do jakiego modelu wychowania nawiązywał Platon w koncepcji Paidei? Spartańskiego Która klasa społeczna (w platońskiej koncepcji państwa) mogła wychowywać dzieci? Klasa najniższa Czego odzwierciedleniem miał być podział społeczeństwa na klasy wg. koncepcji platońskiej? Naturalnych skłonności i zainteresowań ludzi. Co jest cechą dobrego państwa w koncepcji Platona? Stabilność Wychowanie, wykształcenie (w starożytnej Grecji). Paideia Kto przejmował na siebie rolę wychowania dzieci w Sparcie po oddzieleniu ich od rodziców? Państwo Co w koncepcji dualistycznej człowieka wg. Platona jest celem ciała? To, co zmysłowe. Na jakiej zasadzie łączy się dusza człowieka z ciałem (wg. koncepcji Platona)? Koegzystencji (a nie podmiotu). Co warunkuje pierwiastek wrodzony duszy wg. Platona? Skłonność ku temu co łatwe, proste i przyjemne. Częścią której duszy w koncepcji platońskiej jest rozum? Duszy rozumnej Jak duszę rozumieli filozofowie-przyrodnicy? Jako czynnik życia: człowiek żyje, póki ją w so-bie posiada, a umiera, gdy ją traci. Co według Platona powoduje, że istota, która ten czynnik posiada, jest źródłem samorzutnego ruchu? Dusza Co według Platona przemawiało najdobitniej za tym, że poznanie jest funkcją duszy? Poznanie idei (nie rzeczy) Części duszy według Platona: 1. Dusza rozumna 2. Dusza impulsywna 3. Dusza zmysłowa Czym według Platona jest dusza? Źródłem samoistnego ruchu Co jest cnotą duszy rozumnej? Mądrość Co jest cnotą duszy impulsywnej? Męstwo Co jest cnotą duszy pożądliwej? Panowanie nad sobą Czym u Platona jest metaempiryczny, inteligibilny, ponadzmysłowy wymiar egzystencji człowieka? Duszą Kiedy istnienie duszy ma sens? Gdy istnieje to, co ponadzmysłowe. Gdzie wg. Platona zawarte jest poznanie? W naszej duszy Jakie rzeczywistości tworzą człowieka w antropologii Platona? + Duchowa + Materialna -ciało Jakim etapem procesu poznawczego u Platona jest aspekt estetyczny świata? Początkiem drogi ku anamnezie Co jest podstawową tezą orfizmu? Reinkarnacja Czym wyraża się aspekt eschatologiczny w filozofii Platona? Koniecznością poznania naszej przeszłości. Jakie siły (obok rozumnych) wyróżnił w duszy Platon? Nierozumne Czym jest próg wrażliwości człowieka w filozofii Platona? Aspektem estetycznym świata. Jakie cechy posiada dusza wg. Platona? + Nieśmiertelność + Przebywanie kolejnych wcieleń Co jest (według Platona) naszym zadaniem jako istot posiadających w sobie pierwiastek idealny? Dążenie do powrotu do świata idei. Czym w filozofii Platona jest anamneza? Reminiscencją wiedzy na temat świata idei. Czego efektem jest nasza postać wg. koncepcji Platona? Naszego poprzedniego życia. Co powoduje niewykorzystanie danych nam teraz szans doskonalenia -wg. koncepcji Platona (dot. reinkarnacji)? Odrodzenie się pod gorszą postacią. Z jakich pierwiastków wg. Platona składa się dusza? 1. Wrodzonego 2. Wykształconego Czego konsekwencją według Platona było ucieleśnienie dusz? Odwrócenia się od świata idei. Co jest głównym postulatem antropologii Platona? Pojmowanie człowieka jako złożenia dwóch rzeczywistości Jak określany jest pierwiastek wrodzony duszy w koncepcji Platona? Dusza impulsywna (W antropologii Platona): pojęcie człowieka jako złożenia dwóch rzeczywistości. Dualizm metafizyczny istoty ludzkiej W jaki sposób należy posługiwać się ciałem (wg. Platona)? Tak, aby służyło duszy. Jak nazywa się Platona nauka o duszy? Psychologia Czego dotyczy ponadczasowy przekaz mitu w koncepcji Platona? Informacji o kondycji społecznej ludzi. Co w koncepcji dualistycznej człowieka wg. Platona jest celem duszy? To, co idealne. Jakim elementem człowieka jest ciało (Platon)? Obcym Jakim elementem duszy jest pierwiastek wrodzony w koncepcji Platona? Zwierzęcym Jaki proces kształtuje pierwiastek wykształcony duszy? Paideia Czym w filozofii Platona jest psychologia? Nauką o duszy. Kto powiedział: ,,Poznawać to nic innego jak przypominać sobie''? Platon Do czego przyrównuje duszę Platon? Rydwanu ciągniętego przez dwa konie: + Narowistego + Spokojnego - skłonnego do opanowania rozumem Co wg. koncepcji Platona było efektem odwrócenia się dusz od świata idei? Ich ucieleśnienie. Jak filozofowie-przyrodnicy pojmowali duszę? Materialn Co za przedmiot swojej filozofii przyjął Platon? To, co ogólne (nie jednostkowe). W jaki sposób następuje dojście do etapu episteme u Platona? Poprzez poznanie doksalne. Co w koncepcji Platona naprowadza nas na twierdzenie? Poznanie doksalne (mit). Jakim rodzajem poznania jest faza episteme u Platona? Poznaniem abstrakcyjnym - czysto rozumowym. Czym jest mythos u Platona? Opowieścią poprzedzającą dojście do etapu episteme. Co w koncepcji Platona oznaczają nazwy ogólne? Idee Na jakim etapie kończy się u Platona poznanie doksalne? Tam, gdzie zaczyna się poznanie abstrakcyjne -episteme. Jaką fazą poznania jest poznanie doksalne u Platona? Wstępną fazą poznania. Co oznacza słowo ,,doxa"? Pogląd, mniemanie. Jakie w starożytności obowiązywało znaczenie słowa ,,ortodox"? Ktoś, kto ma właściwy pogląd. Jaka jest funkcja mitu wg. Platona? Przekaz ponadczasowy Jak Platon określił sferę mitu? Doxa Co w koncepcji Platona warunkowała filozofia? Przejście ze sfery mitu (doksa) do sfery racjonalnej. Jaką kategorię włączył Platon do swojego systemu? Mitu -mythos. Co jest przedmiotem poznania doksalnego u Platona? Określoności - obrazy, zapachy. Jakim terminem Platon określał rolę idei w stosunku do rzeczy zmysłowo postrzegalnych? Paradygmat (wzorzec, model). Na którym poziomie poznania wg. Platona realizowana jest filozofia? Episteme Czym jest Etyka Wielka Arystotelesa? Streszczeniem Etyki Eudemejskiej i Etyki Nikomachejskiej. Czym był Organon Arystotelesa? Pisma z szeroko pojętej logiki i dialektyki. Jak określał Arystoteles Boga? + Nieporuszony Poruszyciel + Samomyśląca się Myśl Jakie pisma wchodzą w skład Organonu? ,,Kategorie", ,,Hermeneutyka" W jakich latach żył Arystoteles ze Stagiry? 384 -324 p. n. e. Czemu szkoła założona przez Arystotelesa była nazywana perypatetyczną? Od zwyczaju przechadzania się z uczniami. Jakie pisma zawarł Arystoteles w kategorii tekstów przyrodniczych? ,,Fizyka", ,,Tekst o rodzeniu się zwierząt" Z jakiej dziedziny pisma zawiera Metafizyka Arystotelesa? Z dziedziny filozofii teoretycznej. Czyim synem był Arystoteles? Nikomacha -przybocznego lekarza króla Macedonii. Pisma Arystotelesa z dziedziny filozofii praktycznej: + Etyka Nikomachejska + Etyka Eudemejska + Etyka Wielka Arystotelesa pisma z dziedziny filozofii teoretycznej. Metafizyka Jakie wyróżniamy kategorie pism Arystotelesa? + Organon + Pisma przyrodnicze + Metafizyka Czyim wychowawcą był Arystoteles? Aleksandra Wielkiego Pisma Arystotelesa z dziedziny poetyki. + ,,Poetyka" + ,,Retoryka" Jak tłumaczone jest słowo Metafizyka (Arystoteles)? To, co leży po fizyce (meta- physika). Kiedy rozpoczyna się okres schyłkowy filozofii starożytnej? Po śmierci Arystotelesa. Jaki kierunek badań zapoczątkował Arystoteles? Badań przyrodniczych. Jak Arystoteles odnosił się do idealizmu Platona? Zakwestionował jego naukę niemal w każdym punkcie. Jaki przydomek nadano Arystotelesowi w średniowieczu? ,,Filozof" Jak nazywała się szkoła filozoficzna założona przez Arystotelesa (nazwa inna niż Lykeion)? Perypatetyczna Jaka cnota (wg. etyki Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: porywczością a nieczułością? Łagodność Jaka cnota (wg. etyki Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: zyskiem i stratą? Sprawiedliwość Co jest celem roztropności w etyce Arystotelesa? Ma dać człowiekowi możliwość wyboru właściwego środka. Nauka za którą w swojej myśli moralnej opowiedział się Arystoteles widzi istotę człowieka w duszy. Jaka to nauka (z jaką szkołą jest związana)? Platońsko-sokratejska Jak nazywa się najwyższa część duszy rozumnej w koncepcji Platona? Intelekt Co za najwyższe dobro (wg. Arystotelesa) uważają osoby dojrzałe i wykształcone? Zaszczyty Czym w etyce Arystotelesa są cele, do których dąży człowiek? Dobrami Jaka cnota (w etyce Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: pochlebstwem i wrogością? Przyjaźń Jak Arystoteles dzielił cnoty? + Intelektualne + Moralne Jaki rodzaj dobra powinien być celem dążenia wg. Arystotelesa? Dobro immanentne (nie dobro transcendentalne) Jaka cnota (wg. etyki Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: zuchwałością i tchórzostwem? Cnota męstwa Nawyk umiejętnego działania, przy zachowaniu złotego środka (wg. Arystotelesa). Cnota Czym wg. Arystotelesa jest cnota? Nawykiem umiejętnego działania, przy zachowaniu złotego środka. | - dobra [...] Dobra wyróżnione | - dobra cielesne przez Arystotelesa | - dobra duchowe zewnętrzne Co według Arystotelesa jest koniecznym następstwem wynikającym z cnoty? Przyjemność Czym jest życie człowieka zgodnie z rozsądkiem według Arystotelesa? Poprawnym kierowaniem życiem człowieka Jakim rodzajem mądrości (wg. Arystotelesa) jest rozsądek? Mądrością praktyczną Którą cnotę etyczną Arystoteles uważa za najważniejszą? Sprawiedliwość Czemu służą rozmaite działania człowieka (w etyce Arystotelesa)? Dążeniom do celów Jak inaczej określana jest cnota dianoetyczna? Cnota rozumu Dlaczego gromadzenie majątku nie jest (wg. Arystotelesa) dobrem którego szukamy (jakiego kryterium nie posiada)? Nie posiada pozorów słuszności Co wg. Arystotelesa wskazuje nam środki do osiągnięcia dobra? Rozsądek Części duszy wg. Arystotelesa | -------------------------------------------------- | | | Dusza Dusza Dusza wegetatywna zmysłowa [...] rozumna [...] wg. Arystotelesa | -------------------------------------------------- | | | Dusza Dusza Dusza wegetatywna zmysłowa rozumna Części duszy Co w polis greckich obejmowało cały obszar życia moralnego? Prawo państwa Na czym w etyce Arystotelesa polega szczęśliwość? Na rozumnym działaniu człowieka. Jak wg. Arystotelesa ukierunkowane jest postępowanie ludzkie? Świadomie Proces, który przechodzi od celu do celu i od dobra do dobra w nieskończoność niweczy wg. Arystotelesa samo pojęcia dobra i celu, bo one strukturalnie domagają się jakiegoś kresu. W jakim układzie odniesienia (w odniesieniu do czego) funkcjonują więc cele i dobra? Celu ostatecznego Co według platoników jest najwyższym dobrem człowieka? Idea Dobra Jak Arystoteles określał postępowanie człowieka? Jako ludzkie Który rodzaj cnoty jest formą typową dla duszy czysto rozumnej? Cnota dianoetyczna Na jakim poznaniu wniosków wg. Arystotelesa (wynikających z zasad ujmowanych przez intelekt) polega mądrość? Dyskursywnym Do czego środkiem (wg. Arystotelesa) jest bogactwo? Do osiągnięcia celu Czym wg. Arystotelesa jest umiejętność namysłu nad tym, co jest dobre lub złe dla człowieka? Poprawnym kierowaniem życiem człowieka Czym wg. Arystotelesa jest sprawiedliwość w pierwszym znaczeniu? Przestrzeganiem prawa państwowego Jakie w etyce Arystotelesa są cele i dobra, których chcemy ze względu na inne cele i dobra? Względne Bez jakich dóbr nie może (wg. Arystotelesa) obejść się szczęście? Zewnętrznych Co jest najwyższym dobrem wg. Arystotelesa? Eudajmonia Z czego wg. Arystotelesa wynika przyjemność? Cnoty Jako co wg. Arystotelesa wartość mają bogactwa? Środki (nie cele). Przyjemności bowiem i zaszczytów szuka się dla nich samych, bogactw natomiast nie: życie spędzone na gromadzeniu bogactw jest więc życiem najbardziej absurdalnym i nieautentycznym, ponieważ poświęcone jest poszukiwaniu rzeczy, które mają co najwyżej wartość jako środki, a nie jako cele [Arystoteles. Etyka Nikomachejska]. Czym w etyce Arystotelesa jest dobro możliwe do urzeczywistnienia i wprowadzenia w życie przez człowieka i dla człowieka? Dobrem immanentym Czego celem w Etyce Nikomachejskiej jest dobro? Celem wszelkiego dążenia Która dusza wg. Arystotelesa jest rozumna? Dusza intelektualna Jaka cnota (wg. etyki Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: nieumiarkowaniem i niewrażliwością na przyjemności? Umiarkowanie Na czym wg. Arystotelesa polega szczęście ludzi prezentujących najniższy poziom intelektualny? Przyjemności Jaka cnota (wg. etyki Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: próżnością i małodusznością? Wielkoduszność Od pogłębiania jakiego innego pojęcia zależy pogłębianie pojęcia cnoty w etyce Arystotelesa? Pojęcia duszy Części duszy wg. Arystotelesa | -------------------------------------------------- | | | Dusza Dusza Dusza [...] zmysłowa rozumna wegetatywna Części duszy wg. Arystotelesa | -------------------------------------------------- | | | Dusza Dusza Dusza wegetatywna [...] rozumna zmysłowa Jaka cnota (wg. etyki Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: zawiścią i przeciwną skrajnością, dla której nie ma określenia? Oburzenie Pod jaką kategorię podpada postępowanie człowieka w etyce Arystotelesa? Moralności Jak posiadamy zdolność formowania cnót etycznych? Z natury Np. wypełniając wiele czynów sprawiedliwych stajemy się sprawiedliwi. Cnotę uważa Arystoteles za podlegającą wykształceniu przez ćwiczenie, tak jak cechy charakteru. Co jest typową cnotą rozumu teoretycznego? Mądrość (sophi'a) Co jest niezbędne do występowania cnoty, gdy przeciwne są temu nadmiar i niedosyt? Słuszna proporcja Jakim bytem jest Idea Dobra, co uniemożliwia wg. Arystotelesa dążenie do tak pojętego dobra? Transcendentalnym Jaka cnota (wg. etyki Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: bezwstydem i skrajną nieśmiałością? Wstyd | - dobra zewnętrzne Dobra wyróżnione | - dobra cielesne przez Arystotelesa | - dobra [...] duchowe Jaką drogą jest słuszna proporcja (w etyce Arystotelesa)? Między skrajnościami | - dobra zewnętrzne Dobra wyróżnione | - dobra [...] przez Arystotelesa | - dobra duchowe cielesne Czego założeniem jest według Arystotelesa intuicyjne ujęcie zasad przez intelekt? Mądrości Wskutek czego powstają u nas wg. Arystotelesa cnoty etyczne? Przyzwyczajenia (nawyku) Co wg. Arystotelesa jest specyficznym działaniem człowieka? Rozum Z którą w szczególności nauką utożsamia Arystoteles mądrość? Metafizyką Na jakiej cnocie polegają w koncepcji Arystotelesa dobra duchowe? Cnocie duszy Według Arystotelesa zaszczyty zdają się zależeć od tych, którzy ich udzielają, aniżeli od tego, kto ich dostępuje. Jakie są więc zaszczyty wobec tego, który ich dostępuje? Zewnętrzne Na czym wg. Arystotelesa polega dobro każdej rzeczy? Specyficznym (dla tej rzeczy) działaniu Np. działaniem oka jest widzenie, działaniem ucha jest słyszenie itd. W jakiej działalności często uczestniczą (wg. Arystotelesa) osoby poszukujące szczęścia w zaszczytach? Życiu politycznym Gdzie utkwione jest (wg. Arystotelesa) dobro? W posiadającym osobniku Jak Arystoteles określa cel, który jest celem samym przez się? Dobrem najwyższym Na jakim ujęciu zasad przez intelekt polega wg. Arystotelesa mądrość? Intuicyjnym Z czym u Arystotelesa pokrywa się mądrość? Naukami teoretycznymi Części duszy wg. [...] | -------------------------------------------------- | | | Dusza Dusza Dusza wegetatywna zmysłowa rozumna Arystotelesa Kto cnotę zdefiniował jako nawyk umiejętnego działania, przy zachowaniu złotego środka? Arystoteles Co według Arystotelesa jest typową cnotą rozumu praktycznego? Rozsądek Jakim rodzajem duszy (pod względem rozumności) jest dusza zmysłowa? Duszą nierozumną Jak w etyce Arystotelesa określana jest cnota specyficznie ludzka, która polega na opanowywaniu tych dążeń i impulsów, które same z siebie nie mają miary? Cnota etyczna Co wg. Arystotelesa jest środkiem do osiągnięcia szczęśliwości? Cnota Czym jest platońskie transcendentalne Dobro-samo-w-sobie? Ideą Dobra Jak rozsądek nazywa się po grecku? Phrónesis Jaką duszą jest dusza wegetatywna? Nierozumną Co musi mieć udział w cnocie, by mogła być uznana za ludzką (wg. Arystotelesa)? Rozum Co w etyce Arystotelesa jest ostatecznym celem moralności? Dobro najwyższe -najwyższa szczęśliwość. Czym w etyce Arystotelesa jest cel ostateczny? Dobrem najwyższym Jaki cel Arystoteles opisuje: ,,Jeśli tedy działanie ma jakiś cel, którego pragniemy dla niego samego i ze względu na który pragniemy też wszystkich innych rzeczy, jeśli więc nie wszystko jest przedmiotem naszego dążenia ze względu na coś innego (w tym bowiem wypadku rzecz szłaby w nieskończoność i pragnienie nasze stałoby się próżnym i daremnym), to oczywista, że taki cel jest chyba ...''? Dobrem najwyższym Od czego w etyce Arystotelesa zależy ocena moralna czynu? Od celu (intencjonalizm) Co w Etyce Nikomachejskiej jest celem wszelkiego dążenia? Dobro Co jest cechą istotną człowieka (Arystoteles)? Rozum Czego zachowanie jest warunkiem umiejętnego działania (cnoty) wg. Arystotelesa? Złotego środka Co wg. Arystotelesa może być uznane za człowieka samego? Intelekt | - dobra zewnętrzne Dobra wyróżnione | - dobra cielesne przez [...] | - dobra duchowe Arystotelesa Czego pozory ma (wg. Arystotelesa) życie oddane poszukiwaniom zaszczytów? Pozory słuszności Który rodzaj dobra (wg. Arystotelesa) nie może zostać osiągnięty przez działanie człowieka? Idea Dobra (jako byt transcendentalny) Czego pozory ma (wg. Arystotelesa) życie oddane przyjemnościom? Pozory słuszności Czym jest eudajmonia? Szczęściem Jak określane są cnoty intelektualne w etyce Arystotelesa? Dianoetyczne Czego wg. Arystotelesa dotyczy mądrość? Tego, co jest ponad człowiekiem Jaka działalność duszy jest specyficzna dla człowieka? Działalność duszy wg. rozumu Cnoty dianoetyczne. Roztropność, inteligencja, umiejętność, mądrość, sztuka. Cnoty moralne (etyka Arystotelesa). Męstwo, umiarkowanie, roztropność, sprawiedliwość. Jaka cnota (wg. etyki Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: marnotrastwem i skąpstwem? Szczodrość Jaka cnota (wg. etyki Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: rozrzutnością i sknerstwem? Hojność Jaka cnota (wg. etyki Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: służalczością i zarozumiałością? Godność Jaka cnota (wg. etyki Arystotelesa) jest słusznym środkiem między skrajnościami: chełpliwością i udawaniem głupoty? Szczerość Czego zadaniem (według Arystotelesa) jest poznanie umysłowe? Entelechii ludzkiej Co warunkuje powstanie eidos? + Pięć zmysłów zewnętrznych + Zmysł wewnętrzny Co nadaje intelektowi czynnemu aktualność? Abstrakcja Co wg. Arystotelesa dostosowuje przedmiot dla poznania umysłowego? Zmysł wewnętrzny Co oznaczacza potencjalność intelektu biernego wg. Arystotelesa? Jest uzależniony od wrażeń. Co jest głównym postulatem genetycznego empiryzmu Arystotelesa? W poznaniu zmysłowym -nie ma nic, co było by wrodzone. Co jest cechą intelektu biernego? Jest potencjalny Jakie rodzaje intelektu wyróżnia Arystoteles? + Intelekt czynny + Intelekt bierny W którym intelekcie w koncepcji Arystotelesa rozpoczyna się właściwe myślenie? W intelekcie czynnym Czego zadaniem jest (według Arystotelesa) poznanie zmysłowe? Entelechii ludzkiej Jaki charakter ma wg. Arystotelesa umysł, jeżeli jego celem jest prawda? Teoretyczny W jaki sposób intelekt czynny realizuje abstrakcję? Usuwa z uzmysłowionego wrażenia cechy przypadkowe i zostawia istotę poznawalną. Co według Arystotelesa jest głównym celem myślenia? Prawda - umysł ma charakter teoretyczny. Czyje to słowa: ,,Nie ma w umyśle niczego, czego by nie było uprzednio w zmysłach." Arystotelesa Jak nazywa się Arystotelesa nauka o poznaniu? Genetyczny empiryzm Co jest zadaniem zmysłu wewnętrznego wobec zmysłów (Arystoteles)? Jednoczenie zmysłów zewnętrznych. Czym jest genetyczny empiryzm wobec Platona nauki o poznaniu? Opozycją (wobec teorii Platona). Co oznacza stwierdzenie Arystotelesa, przyrównujące duszę ludzką do niezapisanej karty? Rodzimy się bez danych poznawczych -nie ma wiedzy wrodzonej. Czym w filozofii Arystotelesa jest eidos? Ideą powstającą w umyśle Co jest zadaniem intelektu biernego wobec wrażeń? Przeniesienie ich w sferę umysłową i przygotowanie materiału dla abstrakcji. Po czym w fazie negatywnej dialektyki Sokratesa następowało przygotowanie uczniów na poszukiwanie tego, czego jeszcze nie wiedzą? Doprowadzeniu do samokrytyki Formy ruchu w fizyce Arystotelesa: | ------------------------------------------------------------ | | | | Ilościowy Jakościowy [...] Egzystencjalny Przestrzenny Jaka nauka zajmuje się poszukiwaniem pierwszych zasad? Etiologia Jaką przyczyną w metafizyce Arystotelesa jest przeznaczenie rzeczy i działań? Przyczyną celową Czym w metafizyce Arystotelesa są określone relacje formalne dla różnych figur geometrycznych? Formą Która nauka była by według Arystotelesa najwyższą, gdyby byt ponadzmysłowy nie istniał? Fizyka Czym jest entelechia w ciałach nieorganicznych? Określonym stosunkiem wzajemnego mieszania się elementów. Jaką przyczyną w metafizyce Arystotelesa jest to, od czego pochodzi zmiana i ruch w rzeczach? Przyczyną sprawczą Np. rodzic jest przyczyną sprawczą dziecka, wola jest przyczyną sprawczą różnych działań człowieka, uderzenie piłki jest przyczyną sprawczą ruchu tej piłki, i tak dalej. Czego odpowiednikiem w filozofii platońskiej jest arystotelesowska Substancja? Odpowiednikiem idei platońskiej -konkretna, możliwa do wskazania rzeczywistość. Jaka nauka zajmuje się, według Arystotelesa etiologią, czyli przyczynami i pierwszymi lub najwyższymi zasadami? Metafizyka Jak Arystoteles określał najwyższą naukę o naturze i przyczynach naturalnych? Fizyka Które nauki w podziale ustalonym przez Arystotelesa poszukują wiedzy mając na oku wykonywanie, czyli w celu wytwarzania określonych przedmiotów? Nauki wytwórcze Jaka nauka zajmuje się, według Arystotelesa, substancją? Metafizyka Czym są cechy istotne substancji (Arystoteles)? Są to cechy, których negacja oznacza negację przedmiotu. Jaką według Arystotelesa nauką jest Metafizyka mając wartość sama w sobie i przez siebie, i nie mając praktycznych celów? Wolną ,,Wszystkie inne rodzaje wiedzy mogą być pożyteczniejsze od niej, ale żadna nie może być lepsza.'' Arystoteles. Metafizyka, A 2 Jak Arystoteles określał nauki wytwórcze? Nauki pojetyczne Formy ruchu w fizyce [...]: | ------------------------------------------------------------ | | | | Ilościowy Jakościowy Przestrzenny Egzystencjalny Arystotelesa Jakie cechy posiada Substancja (wg. Arystotelesa)? + Cechy przypadłościowe + Cechy istotne Jak Arystoteles postrzegał rzeczywistość? Rzeczywistość jest jedna -ta, w której żyjemy; nie ma rzeczywistości idealnej. Czym w fizyce Arystotelesa jest zasada aktualizująca wewnętrzne możliwości materii? Formą Kiedy, zgodnie z fizyką Arystotelesa, powstaje pełna materia? W momencie połączenia materii z formą. Jaką przyczyną jest u Arystotelesa forma? Przyczyną formalną Komu poświęcona była świątynia, w pobliżu której Arystoteles założył swoją szkołę? Apollinowi Lykejosowi Jaka nauka zajmuje się, według Arystotelesa, bytem jako bytem? Metafizyka Co służy do opisu rzeczy (substancji) w fizyce Arystotelesa? Klasy cech przypadłościowych. Jaką funkcję w fizyce Arystotelesa pełni cel wobec materii? Determinuje materię w określonym kierunku. Czym u Arystotelesa jest materia (wobec rzeczy)? Wewnętrzną przyczyną rzeczy. Formy ruchu w [...] Arystotelesa: | ------------------------------------------------------------ | | | | Ilościowy Jakościowy Przestrzenny Egzystencjalny fizyce W jakiej formie występuje materia determinowana w określonym kierunku przez cel? Jako możność. Która przyczyna jest wg. Arystotelesa tą, dzięki której dana rzecz jest lub się staje? Przyczyna celowa Co jest funkcją sztuki w odniesieniu do teatru (w teorii mimetycznej)? Catharsis -oczyszczenie. Czym według Arystotelesa jest materia? Elementem zmiennym, możnościowym, podstawą wszelkiego stawania się. Czego w fizyce Arystotelesa dotyczy ruch egzystencjalny? Powstawania i zanikania (ginięcia). Jak określane są rzeczy istniejące przez substancję? Przypadłości Jak określane są cztery przyczyny rzeczy wymienione przez Arystotelesa? Przyczyny bliższe Jaką przyczyną w metafizyce Arystotelesa jest dla rzeczy materia? Przyczyną materialną Jakie czynniki warunkują w fizyce Arystotelesa ruch? Przestrzeń i czas Formy ruchu w fizyce Arystotelesa: | ------------------------------------------------------------ | | | | Ilościowy Jakościowy Przestrzenny [...] Egzystencjalny W jaki sposób Arystoteles przenosi naukę o substancji na antropologię? Człowiek stanowi psychofizyczną jedność - nie ma dualizmu. Ile pierwszych przyczyn wyróżnił Arystoteles? Cztery Formy [...] w fizyce Arystotelesa: | ------------------------------------------------------------ | | | | Ilościowy Jakościowy Przestrzenny Egzystencjalny ruchu Która dyscyplina jest, według Arystotelesa, nauką najwyższą? Metafizyka Jaka relacja zachodzi między substancją a przypadłością? Cechy przypadłościowe są zapodmiotowione w substancji. Jak w fizyce Arystotelesa rozumiany jest ruch? Jako zmiana wewnętrzna rzeczy. Formy ruchu w fizyce Arystotelesa: | ------------------------------------------------------------ | | | | Ilościowy [...] Przestrzenny Egzystencjalny Jakościowy Co oznacza samoistność Substancji według Arystotelesa? Substancja istnieje sama przez się. Co nadaje rzeczy celową jedność substancjalną w fizyce Arystotelesa? Entelechia Formy ruchu w fizyce Arystotelesa: | ------------------------------------------------------------ | | | | [...] Jakościowy Przestrzenny Egzystencjalny Ilościowy W metafizyce Arystotelesa: to, z czego rzecz jest zrobiona. Materia Czym jest entelechia w fizyce Arystotelesa? Duszą Jak ruch egzystencjalny w fizyce Arystotelesa realizuje się w odniesieniu do istot żywych? Jako rodzenie się Jak po grecku nazywa się substancja? Ousia' Co jest naczelną cechą Substancji arystotelesowskiej? Samoistność Jak, ze względu na miejsce, w którym się znajdowała, nazywana była szkoła założona przez Arystotelesa? Liceum (Lykeion) Które nauki w podziale ustalonym przez Arystotelesa poszukują wiedzy dla niej samej? Nauki teoretyczne Co jest naczelną kategorią fizyki Arystotelesa? Substancja (gr. ousia') U Arystotelesa: odpowiednik idei platońskiej -konkretna, możliwa do wskazania rzeczywistość. Substancja Co jest przyczyną istnienia materii w postaci jednostkowo -konkretnej wg. Fizyki Arystotelesa? Forma Jaka nauka zajmuje się, według Arystotelesa, Bogiem i substancją ponadzmysłową? Metafizyka Jakie istnieją klasy cech przypadłościowych substancji? 1. Jakość 2. Ilość 3. Relacja 4. Miejsce 5. Czas 6. Działanie 7. Doznawanie W związku z racjonalizmem koncepcji mimetycznej, czego kwestią jest sztuka wg. Arystotelesa? Sztuka jest kwestią rzetelnej obserwacji i konkretnych umiejętności. Czym jest sztuka wedle koncepcji mimetycznej Arystotelesa? Umiejętnością wykonania czegoś zgodnie z podanym wzorcem. Co pośredniczy do osiągnięcia catharsis w koncepcji mimetycznej sztuki arystotelesowskiej? Sympateia Czym jest sympateia w mimetycznej koncepcji sztuki Arystotelesa? Współodczuwaniem widza wraz z bohaterami fabuły. W jaki sposób sztuka powinna naśladować naturę (wg. teorii mimetycznej)? Reprezentować ją w udoskonalonej formie. Kiedy następuje catharsis? Gdy widz podąża za wątkiem fabularnym do rozwiązania fabuły. Z jakich elementów powinna składać się fabuła w koncepcji mimetycznej Arystotelesa? Początku, rozwinięcia i zakończenia. Jak określana jest Arystotelesa teoria sztuki? Teoria mimetyczna Od jakiego słowa pochodzi określenie ,,mimetyczna" (np. mimetyczna teoria sztuki)? Mimesis (naśladować) Jaka powinna być sztuka wg. Arystotelesa? Racjonalna Jakie wydarzenie wpłynęło na poglądy Pirrona? Uczestnictwo w wyprawie Aleksandra Wielkiego do Indii. Jaka nazwa przysługuje sceptykom, gdy określają siebie jako ,,wstrzymujących się od sądu"? Efektycy Jak w starożytności określano bardziej radykalną formę sceptycyzmu? Pirronizm Kto wywarł największy wpływ na sceptyków? Sofiści Jak określa się stanowisko filozoficzne zaprzeczające możliwości poznania prawdy? Sceptycyzm Jaka nazwa przysługuje sceptykom, kiedy określają siebie ,,rozpatrującymi"? Sceptycy Jak w starożytności określano mniej radykalną formę sceptycyzmu? Akademizm Jaki nurt filozofii charakteryzuje stwierdzenie: ,,Nie wiem nawet tego, że nie wiem."? Sceptycyzm Jak sceptyk odpowiadał na pytanie o własności rzeczy? To, jakie rzeczy są, ich istota, jest nam nieznane. Do jakiego kierunku filozofii nawiązywał sceptycyzm? Relatywizmu poznawczego Który filozof wprowadził do filozofii nurt kontemplacyjno-etyczny? Pirron Jak określane jest ,,niewypowiadanie się" sceptyków? Aphasia Co było głównym przekonaniem sceptyków? Natura rzeczy jest niepoznawalna Przedstawicielem jakiego kierunku w filozofii był Pirron? Sceptycyzmu Co było przedmiotem ataku sceptyków? Stoickie kryterium prawdziwości Jak sceptyk odpowiadał na pytanie: jak mamy zachowywać się wobec rzeczy? Powstrzymywać się od wydawania sądów. Jak sceptycy określali stoików mowiąc o tym, że mieli oni [stoicy] przypisywać głoszonym przez siebie tezom nieobalalność? Dogmatikoi Jakiemu postrzeganiu świata nie możemy ufać (wg. sceptyków) jeśli widzimy rzeczy nie takie, jakie są, ale takie, jakie nam się w danej chwili wydają? Postrzeganiu świata przez zmysły Jakiego nurtu sceptycyzmu przedstawicielem był Kerneades? Sceptycyzmu akademickiego Jak sceptycy określali powstrzymywanie się od wydawania wszelkich sądów? Epoche' Jakie było podejście sceptyków wobec tego, co poznawalne? To dane niepewne (i zawodne) Jak określani byli sceptycy akademiccy? Akademicy Jak sceptyk odpowiadał na pytanie: Jakie są następstwa powstrzymywania się od wydawania wszelkich sądów? Szczęście Co charakteryzuje konsekwentnego sceptyka? Milczenie Jakiego nurtu sceptycyzmu przedstawicielem był Arkezylaos? Akademickiego Co według sceptyków podlega zakwestionowaniu? Wszystko Jak sceptycy określali stoików? Dogmatikoi Jakie dążenia poznawcze wykluczał pogląd sceptyków? Wszelkie dążenia do poznania W jakim aspekcie skupiała się aktywność Pirrona? Praktycznym Jaki charakter miał nurt akademicki sceptycyzmu? Teoretyczny Jakie są podstawowe pytania sceptycyzmu? 1. Jakie są właściwości rzeczy? 2. Jak mamy się wobec nich zachowywać? 3. Co jest skutkiem takiego postępowania? W jakich latach żył Pirron? 362 -275 Jakie są według stoików dwie drogi zapewnienia sobie szczęścia? 1. Opanowanie zewnętrznych okoliczności (od których szczęście zależy) 2. Uniezależnie się od nich. Co jest elementem racjonalizmu stoików i charakteryzuje pneumę? Logos - rozum Za którym uczonym materię pojmowali stoicy? Arystotelesem Walory Przedstawienia kataleptycznego: | | Jasność [...] Wyraźność Dlaczego według stoików nie można być pewnym szczęścia? (Bez zapewnienia sobie apatei). Bo jest zależne od zewnętrznych okoliczności Według stoików, zapanować nad światem nie można. Jaka więc pozostaje droga do szczęścia? Uniezależnienie się Aby wszystko mieć, trzeba się wszystkiego wyrzec. Ten jest mędrcem, kto tego dokona. Co według stoików jest wewnętrznym dobrem, o które zabiega mędrzec? Cnota O jakie (jedynie) dobra zabiegać może osoba wyzwolona od dóbr zewnętrznych? O dobra wewnętrzne Jak nazywa się twierdzenie stoików, zakładające, że byt -w sensie pojęcia oderwanego -jest tylko wytworem mowy i nie ma odpowiednika w rzeczywistości? Nominalizm Od czego wg. stoików zależy trwałość duszy? Natężenia w niej ruchu tonicznego. Jaką cechę nadaje światu pneuma? Cały świat jest ożywiony Jak określana jest jednolitość świata w koncepcji stoików? Monizm świata Jak nazywa się pogląd stoików na obecność Boga w świecie? Panteizm Przez co uobecnia się przyroda w filozofii stoików? Poprzez Boga Jak stoicy odnosili się do ideii i pojęć? Są to twory umysłu nie istniejące realnie Które dane istnieją wg. stoików realnie? Spostrzeżenia zmysłowe Od jakich słów pochodzi wyrażenie Panteizm? Pan - wszystko Theos - bóg Na czym polega ruch toniczny (stoicyzm)? Napięciu Co wg. stoików nadaje światu racjonalność? Pneuma Jaką według stoików, strukturę ma świat? Jednorodną Jak nazywa się stoickie kryterium prawdy? Przedstawienie kataleptyczne Co wg. stoików ukierunkowuje świat ku określonemu celowi? Pneuma Przedstawicielem którego kierunku filozofii był Zenon z Krito? Stoicyzmu Jak u stoików określana jest forma? Jako pneuma Co wg. stoików nadaje światu jednorodną strukturę? Przenikająca go Pneuma Jak w filozofii stoików określana jest druga sfera świata (prócz pierwiastka czynnego)? Pierwiastek bierny Czemu wspólna jest pneuma? Wszystkiemu, co istnieje Jak nazywa się (wg. stoików) sfera działania w świecie? Sfera aktywna Przedstawicielem którego kierunku filozofii był Chryzyp? Stoicyzmu W jakim znaczeniu pneuma przenika świat? Znaczeniu ducha (ale nie w sensie duchowym). Walory Przedstawienia kataleptycznego: | | [...] Wyraźność Jasność Co jest wg. stoików celem wszechświata? Istoty rozumne (U stoików): samouniezależnienie, wyzwolenie, samoukojenie. Apatia Czym w przedstawieniu kataleptycznym stoików jest to, co percypujemy? Tym, co jest w świadomości Jak stoicy odnosili się do zróżnicowania ciał w świecie? Nie ma różnych ciał, są tylko różne natężenia pneumy. Wynikami jakiego oddziaływania wg. Stoików są spostrzeżenia zmysłowe? Są to wyniki oddziaływania zewnętrznego Jaki kierunek filozofii charakteryzuje teza: ,,Wszystko jest materialne, łącznie z duszą"? Stoicyzm Czego wytworem (wg. stoików) jest byt (zgodnie z ich nominalizmem)? Wytworem mowy (języka) Gdzie wg. stoików zawarty jest rozum? We wszystkim: + Przyrodzie ożywionej + Przyrodzie nieożywionej Jak pojmowana jest forma u stoików? Materialnie Co zakładał panteizm stoików? Wszystko w świecie jest: + Samym Bogiem + Przejawem Boga Co wg. stoików jest przyczyną ruchu w świecie? Pneuma Jakim momentem w przedstawieniu kataleptycznym jest Assensus? Momentem aprobaty Czym wg. stoików jest to, co działa lub pozwala na siebie oddziaływać? Ciałami Który pierwiastek dominuje w strefie aktywnej świata (wg. stoików)? Pierwiastek czynny Jaka według stoików jest dusza? Materialna Co w myśl fizyki stoików jest rzeczywiste? Jedynie ciała Jakie zjawisko u istot występuje tam, gdzie ruch toniczny jest najintensywniejszy (stoicyzm)? Istoty są rozumne Gdzie znajduje się pneuma? Wszędzie (jedna i ta sama) Który pierwiastek jest arystotelesowską formą u stoikow? Pierwiastek czynny Jakie zjawisko wśród ciał następuje tam, gdzie ruch toniczny jest najmniejszy (stoicyzm)? Ciała są martwe Jak nazywa się moment uznania przedstawienia kataleptycznego za prawdę? Assensus Czym u stoików jest to, co podlega działaniu? Pierwiastkiem biernym Walory [...]: | | Jasność Wyraźność Przedstawienia kataleptycznego Jak nazywa się forma ruchu właściwa pneumie? Ruch toniczny Główna teza fizyki stoików: Wszystko jest materialne Gdzie (wg. stoików) odpowiednika nie ma byt (jako wytwór mowy)? W rzeczywistości W jakim sensie pneuma nie występuje (przenikając świat w sensie Ducha)? W sensie duchowym W jakich latach żył Zenon z Krito? 333-262 W jakich latach żył Chryzyp? 281-208 Co epikurejczycy głosili w etyce? Hedonizm Co epikurejczycy głosili w logice? Sensualizm Czemu Epikur podporządkował filozofię teoretyczną? Praktycznym celom życia Gdzie założona została szkoła epikurejska? W Atenach Kiedy w Atenach założono szkołę epikurejską? W III w. pne Gdzie urodził się Epikur (341-270)? Na wyspie Samos Gdzie Epikur założył swoją szkołę? W ogrodzie (,,Ogród Epikura") W którym roku Epikur założył szkołę w ogrodzie? 306 r. p.n.e. Co w epikureiźmie było punktem wyjścia filozofii i zarazem jej celem? Szczęście Celem epikureizmu jest: + wyjaśnienie na czym [...] szczęście + jak je osiągnąć polega Celem epikureizmu jest: + wyjaśnienie na czym polega [...] + jak je osiągnąć szczęście Celem epikureizmu jest: + wyjaśnienie na czym polega szczęście + jak je [...] osiągnąć Celem [...] jest: + wyjaśnienie na czym polega szczęście + jak je osiągnąć epikureizmu Na czym według Epikura polega szczęście? Na doznawaniu przyjemności Na czym według Epikura polega nieszczęście? Na doznawaniu cierpień Jako co według Epikura odczuwany jest brak cierpienia? Jako przyjemność Jak Epikur odnosił się do metempsychozy? Uważał, że to złudzenie. Według Epikura: Dobro, jakie posiadamy, trzeba ocenić i użyć od razu, bo jest przemijające i jednorazowe; trzeba go użyć docześnie, na przyszłe bytowanie nie można liczyć. Jaki wobec tego charakter ma jego doktryna? Doczesny [Według [...]:] Dla osiągnięcia pozytywnych przyjemności muszą być spełnione dwa warunki: trzeba mieć potrzeby i trzeba, by były zaspokojone. Epikura [Według Epikura:] Dla osiągnięcia [...] muszą być spełnione dwa warunki: trzeba mieć potrzeby i trzeba, by były zaspokojone. pozytywnych przyjemności [Według Epikura:] Dla osiągnięcia pozytywnych przyjemności muszą być spełnione dwa warunki: trzeba [...] i trzeba, by były zaspokojone. mieć potrzeby [Według Epikura:] Dla osiągnięcia pozytywnych przyjemności muszą być spełnione dwa warunki: trzeba mieć potrzeby i trzeba, by były [...]. zaspokojone Jakie przyjemności z wymienionych przez Epikura odczuwa ten, czyjego spokoju żadne bodźce i zmiany nie mącą? Przyjemność negatywną Jakie przyjemności z wymienionych przez Epikura odczuwa ten, kto podlega bodźcom i zmianom? Przyjemność pozytywną W przypadku którego rodzaju przyjemności człowiek jest całkowicie wolny od cierpienia? Przyjemności negatywnej Kto według Epikura ma najwięcej przyjemności? Ten, kto ma najmniej potrzeb Według Epikura: ,,Najwięcej przyjemności ma ten, kto ma najmniej potrzeb." Która przyjemność jest więc wyższa? Przyjemność negatywna Do czego środkiem według Epikura jest przyjemność pozytywna? Do zagłuszenia cierpień [Według Epikura]: [...] są dwojakiego rodzaju: + Cielesne + Duchowe przyjemności pozytywne [Według Epikura]: przyjemności pozytywne są dwojakiego rodzaju: + [...] + Duchowe Cielesne [Według Epikura]: przyjemności pozytywne są dwojakiego rodzaju: + Cielesne + [...] Duchowe Które przyjemności pozytywne według Epikura są bardziej zasadnicze? Fizyczne Dlaczego przyjemności fizyczne są bardziej zasadnicze (według Epikura)? Przyjemności duchowe nie mogłyby bez ich istnieć Które przyjemności pozytywne są, według Epikura wyższe? Przyjemności duchowe Dlaczego według Epikura przyjemności duchowe są wyższe? Dają więcej przyjemności bo dzięki temu, iż dusza obejmuje nie tylko teraźniejszość, ale siłą wyobraźni również przeszłość i przyszłość. Co epikurejczycy głosili w fizyce? materializm Co według Epikura wystarczy do szczęścia? Brak cierpienia Co według Epikura jest głównym składnikiem życia? Radość życia Jakiego rodzaju szczęściem jest według Epikura radość życia? Szczęściem wewnętrznym Który rodzaj szczęścia z wymienionych przez Epikura wymaga zewnętrznych, pozytywnych przyczyn? Szczęście zewnętrzne [Według [...]]: przyjemności pozytywne są dwojakiego rodzaju: + Cielesne + Duchowe Epikura Jaki proces dokonuje się jednocześnie z emanacją (wg. Plotyna)? Proces degradacji Czym charakteryzują się ludzie źli w etyce Plotyna? Są pogrążeni w materii Co w systemie Plotyna jest źródłem zła? Materia Czym w filozofii Plotyna jest descendencja? Procesem degradacji kolejnych emanowanych postaci bytu. Co jest zadaniem sztuki w koncepcji Plotyna? Urzeczywistnianie idei Jakie cnoty postawił Plotyn w swojej etyce ponad cnotami obywatelskimi? + Cnoty oczyszczające + Cnoty najwyższe Jakim procesem w filozofii Plotyna jest emanacja? Procesem koniecznym Co umożliwia oczyszczenie na ścieżce etycznej wg. filozofii Plotyna? Praktyki religijne Co prowadzi do zbawienia na ścieżce etycznej w filozofii Plotyna? Askeziz - asceza Co dzieje się z ludźmi światłymi, gdy wstąpią na drogę do Bóstwa? Upodabniają się do niego Na jakiej drodze dokonuje się poznanie w koncepcji Plotyna? Intuicyjnej Jakie ścieżki zbawcze wyróżnił Plotyn? + Ścieżka etyczna + Estetyczna + Społeczna Na jaką drogę wstępują ludzie światli w etyce Plotyna? Drogę do Bóstwa Gdzie żył Plotyn? Na terenie Egiptu Co umożliwia nawrót do Jedni na ścieżce estetycznej (Plotyn)? Uwrażliwienie się na piękno Czemu służyć wg. Plotyna ma asceza? Podporządkowaniu ciała duchowi Na czym zasadza się emanacjonizm Plotyna? Elementy składowe świata mają wspólne źródło -Jednię. W jaki sposób ludzie światli (w etyce Plotyna) upodabniają się do bóstwa? Na drodze ekstazy Jaki tytuł miało główne dzieło Plotyna? Eneady Jakie sfery rzeczywistości (poza rzeczywistością radykalnie transcendentalną) wyróżnił Plotyn? + Duch + Dusze + Materia Co wyklucza radykalna transcendentalność Jedni? Ciągłość -Bóg jest osobną rzeczywistością. Czym w filozofii Plotyna jest gradualizm? Stopniową ewolucją od Boga do materii W jakich kategoriach możliwy jest opis Jedni (wg Plotyna)? Negatywnych -można tylko określić czym Jednia nie jest. Czego emanacją jest świat dusz (Plotyn)? Świata idei Co wg. Plotyna osiągają ludzie cnotliwi wybierając mniejsze zło? Oczyszczają się Czym jest intuicja w systemie neoplatońskim? Ekstazą, ,,zachwytem". Co umożliwia zbawienie człowieka w filozofii Plotyna? Powrót do praźródła Co jest przeciwieństwem Jedni (Plotyn)? Absolutna wielość Co jest początkiem procesu emanacyjnego u Plotyna? Jednia (Hen) Co wg. Plotyna należy uczynić aby dotrzeć do jądra świata? Zamilknąć Jak określany jest system filozoficzny stworzony przez Plotyna uwzględniając brak dualizmu rzeczywistości? Monistyczny Co jest pierwszą po Absolucie hipostazą (Plotyn)? Świat ducha -świat idealny. Do czego według Plotyna nie są zdolni ludzie źli? Wznoszenia się ku absolutowi Jaka jest Jednia, będąc czymś radykalnie różnym od tego, co z niej emanuje (Plotyn)? Radylnie transcendentalna Jak postrzegał Plotyn Boga? Jako nieosobową zasadę rzeczywistości. Gdzie przyjął się estetyzm postulowany przez Plotyna? W kościele prawosławnym Jak w filozofii Plotyna nazywa się proces degradacji kolejnych emanowanych postaci bytu? Descendencja Emanujące z absolutu inne postacie bytu, coraz mniej doskonałe, coraz bardziej zależne (Plotyn). Hipostazy Co podkreślali neoplatonicy, jako mające duże znaczenie dla poznania świata? Ciszę -poznanie świata jest możliwe tylko w ciszy. W którym wieku żył Plotyn? III n. e. Ostatni z wielkich greckich, pogańskich filozofów. Plotyn Co zakłada fenomenalistyczna teoria przyrody (Plotyn)? Odbicia idei w materii Jak postępują ludzie cnotliwi (w etyce Plotyna)? Wybierają najmniejsze zło Gdzie wg. Plotyna następuje kres emanacji? Na etapie materii. Jakie kategorie ludzi wyróżnił Plotyn w swojej etyce? + Złych + Cnotliwych + Dobrych -światłych Który system filozoficzny dążył do wyrażenia chrystianizmu pojęciami filozofii greckiej? System Orygenesa Który filozof wywarł szczególny wpływ na Orygenesa? Platon Czyimi uczniami byli: Plotyn i Orygenes? Amoniusza Sakkasa Na przełomie których wieków żył Orygenes? II / III w. W jakiej szkole w wieku 18 lat uczył Orygenes? Szkole Katechetów Oskarżony o herezję i potępiony przez synod aleksandryjski, został pozbawiony stanowiska w Szkole Katechetycznej i w 232 r. usunięty z Aleksandrii. Gdzie osiadł później? W Cezarei (gdzie założył szkołę, która rychło stała się sławna). Jaki tytuł miało główne dzieło Orygenesa? O zasadach Które dzieło Orygenesa stanowiło pierwszą próbę systematycznego przedstawienia całokształtu prawd wiary? O zasadach [...] zakładał zgodność objawienia, na którym opiera się wiara, z rozumem, na którym opiera się wiedza, zgodność nauki objawionej chrześcijan z nauką rozumową Greków. Orygenes Orygenes zakładał zgodność [...], na którym opiera się wiara, z rozumem, na którym opiera się wiedza, zgodność nauki objawionej chrześcijan z nauką rozumową Greków. objawienia Orygenes zakładał zgodność objawienia, na którym opiera się [...], z rozumem, na którym opiera się wiedza, zgodność nauki objawionej chrześcijan z nauką rozumową Greków. wiara Orygenes zakładał zgodność objawienia, na którym opiera się wiara, z [...], na którym opiera się wiedza, zgodność nauki objawionej chrześcijan z nauką rozumową Greków. rozumem Orygenes zakładał zgodność objawienia, na którym opiera się wiara, z rozumem, na którym opiera się [...], zgodność nauki objawionej chrześcijan z nauką rozumową Greków. wiedza Orygenes zakładał zgodność objawienia, na którym opiera się wiara, z rozumem, na którym opiera się wiedza, zgodność [...] z nauką rozumową Greków. nauki objawionej chrześcijan Orygenes zakładał zgodność objawienia, na którym opiera się wiara, z rozumem, na którym opiera się wiedza, zgodność nauki objawionej chrześcijan z [...]. nauką rozumową Greków Kto dokonał syntezy filozofii greckiej i chrześcijańsktwa? Orygenes Kto w koncepcji Orygenesa jest bezpośrednim stwórcą świata? Logos-Syn Boży Jako co funkcjonuje Logos-Syn Boży w koncepcji Orygenesa? Jako jedna z hipostaz Boga (jako etap wyłaniania się świata z Boga). W jakim systemie występuje Chrystus w koncepcji Orygenesa? W systemie gradualistycznym Teolog, prawnik, lekarz, matema-tyk, był ostatnim wielkim filozofem Arabów. Awerroes (Ibn Roszd, 1126- 1198) Jakie swoje główne zadanie widział Awerroes wobec pism Arystotelesa? Komentowanie jego pism Jak późniejsze średniowiecze określiło Awerroesa (w związku z przeprowadzonymi przez niego komentarzami pism Arystotelesa)? Komentatorem Od kogo Awerroes przejął gradualistyczną koncepcję świata? Od Awicenny Który filozof arabski dokonał recepcji poglądów Arystotelesa? Awerroes Encyklopedycznie wszechstronny, sławny filozof i nie mniej sławny lekarz, był plemienia irańskiego, urodzony w pobliżu Buchary i w Bucharze czynny aż po upadek Samanidów w r. 999. Awicenna Który filozof arabski X wieku dokonał recepcji Arystotelesa, przyjętej później szeroko w Europie? Awicenna Jaką podstawową tezę przyjął Mani? Świat jest podzielony na dwie sfery: świat dobra i świat zła. Wariantem jakiej koncepcji jest nauka Augustyna? Nauki o ideach w duchu teologicznym i personalistycznym. Czyje to dzieło: ,,O państwie bożym"? Aureliusza Augustyna z Hippony Jaki jest dostęp do wiedzy o charakterze zbawczym (gnoza)? Jest stopniowy i proporcjonalny do stopnia inicjacji. Czym charakteryzują się sfery świata w manicheiźmie? + Światem zła rządzi Bóg zła + Światem dobra rządzi Bóg dobra Gdzie były główne ośrodki gnozy w świecie starożytnym? + Afryce Północnej + Na Bliskim Wschodzie Jakiego wyznania był ojciec Św. Augustyna? Manichejczykiem Czym w pojęciu manichejczyków jest proces dziejowy? Zmaganiem się sfer świata. Jak określony może być problem ogłoszenia Mojżeszowi dziesięciu antyprzykazań przez Boga? Jako paradoks wynikający z nieskończoności woli Boga. Które wyznania chrześcijańskie uznają Augustyna? Wszystkie: katolicy, prawosławni, protestanci. Dzieło Augustyna, w formie zwrotu do Boga, zawierające wszechobecny wątek winy. ,,Wyznania" Co umożliwia członkom Civitas Dei zbawienie (Augustyn)? Łaska Boża Czyje to dzieło: ,,Przeciw akademikom"? Aureliusza Augustyna z Hippony W jaki sposób czas rozważany był u Greków? Na planie okręgu. Jaki jest pogląd gnostyków na materię? Jest ona źródłem zła. Jakiego wyznania była matka Św. Augustyna? Chrześcijanką Państwo ziemskie u Augustyna. Civitas Terrena Kto stanowi Civitas Dei u Augustyna? Ludzie przeznaczeni do zbawienia za sprawą łaski. Jaki kierunek filozofii wyznawali akademicy za czasów Augustyna? Sceptycyzm Czym u Augustyna jest Civitas Terrena? Państwem Ziemskim Państwo Boże u Augustyna. Civitas Dei Gdzie urodził się Aureliusz Augustyn? W mieście Hippo. W jaki sposób Kartezjusz sparafrazował zasadę Augustyna? Cogito, ergo sum. Czyje to dzieło: ,,O trójcy świętej"? Aureliusza Augustyna z Hippony Pod czyim wpływem Św. Augustyn wyrzekł się gnozy? Św. Ambrożego Jak nauka Augustyna bywa określana ze względu na związek z neoplatonizmem? Chrześcijański neoplatonizm Czym u Augustyna jest Civitas Dei? Państwem bożym W jakich latach żył Św. Augustyn (Aureliusz Augustyn)? 354 -430 Co zgodnie z poglądem woluntarystycznym stanowi o naturze ludzkiej? To, czego dusza chce. Czym augustiańskie oświecenie było w neoplatoniźmie? Zjednoczeniem z Bogiem. W jakiej koncepcji postrzegany był Bóg w filozofii neoplatońskiej? Naturalistycznej Co w koncepcji woluntarystycznej Augustyna prowadzi do poznania prawdy o Bogu? Wiara Czym charakteryzuje się czas wewnętrzny w pojęciu Augustyna? + Niezależny od czasu fizycznego + Pierwotny względem czasu obiektywnego Czym Bóg oświeca człowieka (według filozofii Augustyna)? Logosem Co wg. Św. Augustyna umożliwia dojście do prawdy (i iluminacji) wprost? Akt kontemplacji Czym w filozofii Augustyna jest Illuminatio? Udzieleniem duszy wiedzy przez Boga drogą oświecenia. Jaką kategorię czasu wprowadził Augustyn? Czas wewnętrzny Co wg. Augustyna potrzebne jest do szczęścia? Poznanie, ale nie dążenie do niego, ale jego posiadanie. Co zakłada opozycja racjonalistyczna względem woluntaryzmu? Bóg myśli i stwarza według określonych zasad. Jaką kwestię odnośnie koncepcji czasu i stworzenia świata poruszył Augustyn? Czy Bóg stworzył świat w czasie? Czy świat wraz z czasem? Kto jest jednym z pierwszych woluntarystów? Aureliusz Augustyn z Hippony Jakie jest podstawowe założenie tezy Fallor... Augustyna? Istnieje ktoś, kto błądzi. Co jest głównym elementem poznania mistycznego w filozofii chrześcijańskiej? Bezpośredni udział w nim Bóstwa. Dlaczego w koncepcji woluntarystycznej Augustyna wiara prowadzi do poznania prawdy o Bogu? Bo zależy od woli. Co oznacza: Fallor ergo sum? Błądzę więc jestem. Co oznacza rozważanie czasu na planie okręgu u Greków? Czas jest nieskończony. Kiedy (wg. koncepcji Augustyna) zaczął istnieć świat rzeczywisty? Gdy Bóg zlokalizował ,,rationes" w materii. Czym byłaby teraźniejszość, gdyby nie stawała się przeszłością (Augustyn)? Wiecznością Z czego wynika woluntaryzm Augustyna? Wyższości pierwiastka czynnego (woli) nad biernym (rozumem). W jaki sposób istniał świat przed jego stworzeniem przez Boga (w filozofii Augustyna)? Odwiecznie w Rozumie Bożym (in rationibus aeternis). Jakiego okresu historycznego filozofem jest Św. Augustyn? Przełomu epok -starożytności i średniowiecza. Co postulował Augustyn poprzez subiektywizm? Zwrócenie procesu poznawczego do swojego wnętrza. Od jakiego wyrazu pochodzi Woluntaryzm? Voluntas -wola. Co zakłada woluntaryzm? Prymat woli nad rozumem. Czemu możliwe jest przezwyciężenie sceptycyzmu samym sceptycyzmem? Konsekwentnie przeprowadzony sceptycyzm znosi sam siebie. Np.: ,,Żadne poznanie nie jest prawdziwe." Augustyn: ,,Czy poznanie, że żadne poznanie nie jest prawdziwe, jest prawdziwe?" Czyje to słowa i jaki pogląd wyrażają: ,,Wejdź do siebie samego. We wnętrzu człowieka prawda mieszka". Aureliusza Augustyna; subiektywizm Co jest cechą woli bożej (w woluntaryźmie Augustyna)? Jest nieskończona. Co w myśl zasady Augustyna jest rzeczą niepowątpiewalną? To, że błądzę. Dlaczego człowiek musi poznać wpierw Boga, żeby zrozumieć i poznać siebie (wg. Augustyna)? Bóg jest pierwszy. Co zakłada Visio intellectualis (Augustyn)? Umysł widzi prawdę tak, jak oczy widzą rzeczy. Co jest teorią poznania u Augustyna? Iluminizm W jaki sposób rozważał czas Św. Augustyn? Na planie prostej Jaki pogląd jest przeciwstawny względem woluntaryzmu? Pogląd racjonalistyczny Co oznacza rozważanie czasu na planie prostej u Augustyna? Czas ma początek i kres. Kto głosił opozycję racjonalistyczną względem woluntaryzmu? Leibniz Pogląd, według którego wola ma prymat względem rozumu. Woluntaryzm Kto wypowiedział: Fallor ergo sum? Aureliusz Autustyn z Hippony Błądzę, więc jestem. Fallor, ergo sum. Kto udziela (w myśl iluminizmu) prawdy umysłom ludzkim? Bóg Co to za pogląd: umysł widzi prawdę tak, jak oczy widzą rzeczy. Visio intellectualis Jak Augustyn przezwyciężył sceptycyzm? Samym sceptycyzmem Kto jest autorem teorii Visio Intellectualis? Aureliusz Augustyn z Hippony Na czym polega intuicyjny charakter poznania u Augustyna? Umysł dochodzi prawdy wprost, bez rozumowania. Która to teza Teodycei Augustyna? Zło nie niszczy harmonii świata -jest jej niezbędnym elementem. 3. teza Jakim bytem jest (w myśl zasady Augustyna Summa essentia) Bóg? Bytem najwyższym Jak nazywa się teologiczno-metafizyczna nauka, zakładająca że w Bogu istnieje idealny wzór świata? Egzemplaryzm Jaką przewagą jest przewaga Boga nad stworzeniem w teocentryźmie Augustyna? Przewagą metafizyczną Która to teza Teodycei Augustyna? Zło nie należy do przyrody, jest dziełem wolnych stworzeń. 1. teza Jaką przewagą jest przewaga duszy nad ciałem w teocentryźmie Augustyna? Przewagą epistemologiczną Kto jest ośrodkiem filozoficznej myśli chrześcijańskiej w teocentryźmie? Bóg Jaką przewagą jest przewaga uczucia i woli nad rozumem w teocentryźmie Augustyna? Przewagą etyczną Która to teza Teodycei Augustyna: zło nie jest realne - jest brakiem dobra? 2. teza Teodycei Jak istnieje Bóg wg. zasady Summa essentia? Tylko on istnieje z własnej natury Co względem zła wynika z 2. tezy teodycei Augustyna? Nie ma absolutnego zła Jak wyraża się skierowanie myśli filozoficznej ku Bogu w teocentryźmie Augustyna? W przewadze Boga nad stworzeniem Z czego wynika przewaga uczucia i woli nad rozumem w teocentryźmie? Przewagi Boga nad stworzeniem Co jest podstawową tezą gnozy w zakresie poznania? Istnieje rodzaj wiedzy mający charakter zbawczy. Zgodnie z jakim poglądem teocentryzmu Augustyna Bóg jest najwyższym bytem i tylko on istnieje z własnej natury? Summa essentia Co wyraża zdanie i kto je wypowiedział: ,,Bóg dobrą ustanowił przyrodę, lecz zatruła ją zła wola.''? 1. tezę Teodycei; Św. Aureliusz Augustyn z Hippony Co charakteryzuje filozofię Augustyna? + Teocentryzm + Rys podmiotowy Co u Augustyna stanowi pańswo ziemskie? Ludzie pozbawieni łaski Co wynika z przewagi Boga nad stworzeniem w teocentryźmie Augustyna? Całkowita zależność stworzenia od Boga Jakim elementem świata jest wg. Augustyna zło? Niezbędnym elementem świata Co wg. filozofii Augustyna jest źródłem zła moralnego? Sprzeciw człowieka wobec woli bożej Dlaczego według Augustyna świat jest dziełem rozumnym? Pochodzi od idei zawartych w umyśle Boga. Skąd wg. Augustyna pochodzi dobro? Z łaski bożej Jak nazywa się pogląd Augustyna, zakładający że świat jest nicością wobec Boga? Infinitywizm Czemu w teocentrycznej koncepcji Augustyna Bóg stanowi stały punkt odniesienia? Jest niezmienny Jak rysuje się zależność między uczuciem i wolą a rozumem w teocentryźmie Augustyna? (Uczucie i wola) przeważają nad rozumem Co Augustyn przyjął w miejsce emanacjonizmu? Wolne działanie absolutu Pytanie Augustyna: ,,Cóż warte jest mojego zainteresowania? Dwie rzeczy: [...]." Bóg i dusza Co jest istotą summa essentia względem innych niż Bóg bytów? Inne byty istnieją dzięki zrządzeniu boskiemu Któremu elementowi stworzenia, zgodnie z Teodyceą Augustyna, obce jest zło? Przyrodzie Podjęta przez Augustyna obrona doskonałości stworzenia. Chrześcijańska teodycea Jak nazywa się pogląd Augustyna zakładający istnienie Boga jako bytu osobowego? Personalizm Jakie przekonanie na temat zła wyraził Augustyn w Teodycei? Zło nie jest realne Czym według Augustyna jest zło, nie będąc realnym? Brakiem dobra Czyim dziełem jest zło (według Teodycei Augustyna)? Wolnych stworzeń Co jest głownym elementem procesu dziejowego w koncepcji Augustyna? Zmagania Civitas Dei i Civitas Terrena Kto powiedział: ,,Ty Panie jesteś wiecznością"? Aureliusz Augustyn z Hippony Co w systemie Augustyna zakłada infinitywizm? Świat jest nicością wobec Boga Jakie wg. Augustyna istnieje dobro wobec faktu nierealności i nie istnienia absolutnego zła? Dobro absolutne Co jest podstawowym postulatem teocentryzmu Augustyna? Bóg stanowi stały punkt odniesienia Najwyższy byt wg. zasady Summa essentia Augustyna. Bóg Pytanie Augustyna: ,,Cóż warte jest mojego zainteresowania? [...]: Bóg i dusza." Dwie rzeczy Jaki pogląd nauki Augustyna wyraża przekonanie, że Bóg nie tylko stworzył świat, ale też go zachowuje? Creatio continua Pytanie Augustyna: ,,[...]? Dwie rzeczy: Bóg i dusza." Coż warte jest mojego zainteresowania Którego elementu świata nie niszczy zło (zgodnie z poglądem wyrażonym w Teodycei przez Augustyna)? Harmonii świata Co w systemie Augustyna zakłada personalizm? Bóg jest realną osobą godną miłości Według której zasady Augustyna Bóg jest najwyższym bytem? Summa essentia Jaki element filozofii Plotyna odrzuca Augustyn? Emanacjonizm Na czym (wg. Augustyna) polega zło? Pysze i odsunięciu się od Boga. Czego dotyczy rys podmiotowy filozofii Augustyna? Duszy W jakiej postaci występuje dusza wyższa (Augustyn)? ,,Ducha" - w którym mieści się odbicie Boga. Co odpowiada woli duszy wyższej (Augustyn)? Dobro - miłość - Duch Święty Co odpowiada rozumowi duszy wyższej (Augustyn)? Logos - Syn Boży. Czemu wg. Augustyna znamy lepiej duszę niż ciało? Dusza jest substancją samoistną. Jaka jest dusza będąc doskonalszą od ciała (wg. Augustyna)? Jest niezniszczalna Na czym według Augustyna polega piękno? Harmonii i pewnej proporcji. Gdzie odbicie ma Rozum Boży? W duszy ludzkiej Czym u Augustyna jest subiektywizm? Filozofią świadomości Co odpowiada pamięci duszy wyższej (Augustyn)? Jednia - Bóg Ojciec. Jaką (wg. Augustyna) substancją jest dusza, będąc bezjakościową i bezilościową? Niematerialną Jaką substancją jest wg. Augustyna dusza będąc obecną we wszystkich częściach ciała? Niematerialną Jakim rodzajem substancji (w koncepcji Augustyna) jest dusza? Substancją niematerialną Z jakich części składa się dusza (wg. Augustyna)? + Duszy niższej + Duszy wyższej Czego obrazem jest dusza wyższa (Augustyn)? Trójcy Świętej Co zakłada analogiczność piękna w estetyce Augustyna? Piękno występuje w wielu wymiarach rzeczywistości. W jaki sposób Augustyn rozpatruje psychologię piękna? Jako przeżywanie piękna [...]: ,,Cóż warte jest mojego zainteresowania? Dwie rzeczy: Bóg i dusza." Pytanie Augustyna Jak rysuje się zależność między duszą a ciałem w teocentryźmie? Dusza przeważa nad ciałem. W jakiej postaci występuje dusza niższa (Augustyn)? Pierwiastka świetlistego Której duszy wg. Augustyna atrybutem jest rozum? Duszy wyższej Wyznawcą którego kierunku estetyki był Augustyn? Estetyki starożytnej Do jakiej postaci Augustyn zredukował pojęcie piękna? Postaci liczbowej Czym w estetyce Augustyna jest harmonia? Stosunkiem (linii, barw i dźwięków) do całości. W jaki sposób piękno w estetyce Augustyna realizuje się w różnych wymiarach rzeczywistości? W różny sposób Gdzie obecna jest dusza będąc substancją niematerialną (wg. Augustyna)? We wszystkich częściach ciała Jaką tezę względem piękna wysunął Augustyn? Piękno jest kategorią obiektywną -jest czymś zastanym i niezależnym. Której duszy (wg. Augustyna) atrybutem jest pamięć? Duszy wyższej Kto zadał pytanie: ,,Czy coś jest piękne bo nam się podoba, czy podoba nam się bo jest piękne?" Aureliusz Augustyn z Hippony Będąc doskonałą, komu bliższa jest dusza (wg. Augustyna)? Bogu Której duszy wg. Augustyna atrybutem jest wola? Duszy wyższej W jakim dziele Porfiriusz omówił praedicabilia? Wstępie do Kategorii Arystotelesa Kto dowodził, że rodzaje są jedynie wymawianymi przez nas dźwiękami? Roscelin Która teoria uniwersalistyczna zakłada, że nie ma przedmiotów innych niż jednostkowe, a nawet, że natura każdej rzeczy jest na wskroś jednostkowa. Ale są między przedmiotami takie, które posiadają naturę podobną; zbiór tych przedmiotów podobnych jest przedmiotem pojęcia ogólnego? Teoria zbioru W których wiekach rozwijała się scholastyka? IX-XV Czego wynikiem są pojęcia powszechne, według zwolenników nurtu umiarkowanego realizmu pojęciowego? Dokonywanej przez intelekt człowieka abstrakcji z danych empirycznych. Według której teorii uniwersalistycznej każdy przedmiot jest zarówno jednostką jak gatunkiem i rodzajem? Teorii ,,stanu" Np. Platon był zarazem człowiekiem i Grekiem. Kto reprezentował teorię ,,stanu"? Walter z Mortagne Jak po łacinie określana jest teoria głosów Roscelina? Sententia vocum Kto był realistycznym przeciwnikiem Roscelina? Wilhelm z Champeaux (1070-1121) Jaką konsekwencję z hipotezy, że nie istnieje nic poza realnymi rzeczami, wyciągnął nominalizm? Gatunki rzeczy są tylko wytworami mowy. Kto reprezentował teorię ,,względu"? Adelharda z Bath Jako wyraz jakiego dążenia filozofów chrześcijańskich powstała scholastyka? Wyraz przekonania o konieczności pełnego zrozumienia tego, w co się wierzy. Co zakłada nurt skrajny realizmu pojęciowego? Desygnaty pojęć istnieją obiektywnie poza umysłem Kto na początku XII wieku był czołowym przedstawicielem nominalizmu (wystąpił w Paryżu)? Roscelin (1050-1120) zakonnik z Compiegne, gdzie nauczał od 1087 r. Co w konceptualiźmie rozumiane jest jako pewne stany psychiczne? Pojęcia Jakie cechy desygnatów posiadają uniwersalia? Wszystkie i tylko wspólne ich cechy. Co było przedmiotem zainteresowania filozofów średniowiecznych, co spowodowało konieczność rozstrzygnięcia natury uniwersaliów? Przedmioty nadprzyrodzone Jak rodzaje określał Roscelin? Jako głosy Według której teorii uniwersalistycznej, przedmiot jednostkowy jest gatunkiem lub rodzajem, zależnie od tego, pod jakim względem jest rozpatrywany? Teorii ,,względu" Kiedy wystąpił kryzys scholastyki? W XIV w. Jak Porfiriusz określił orzeczniki wyróżnione przez Arystotelesa? Praedicabilia Abelard uświadomił sobie, że pojęcia ogólne nie mogą być li tylko głosami, bo dźwięk jest tak samo jednostkowy, jak każda realna rzecz. Jakie wobec tego rozwiązanie zaproponował? Uniwersalia nie są głosami, lecz wyrazami. Według którego stanowiska w sporze o uniwersalia, istnieją tylko substancje jednostkowe, z których każda jest różna; ale są między sobą podobne (substantialis similitudo), mają formę wspólną (conformes) i ta jest przedmiotem pojęć ogólnych? Konformizmu [Pytania Porfiriusza w odniesieniu do Kategorii Arystotelesa]: Co się tyczy rodzajów i gatunków, to chcę rozważyć 1)czy istnieją (w przyrodzie), czy też tylko w umysłach jako myśli, 2) jeśli istnieją w przyrodzie, to czy są cielesne, czy bezcielesne i 3) czy istnieją [...] od rzeczy zmysłowych, czy też raczej w nich? oddzielnie Jakie poglądy dominowały w trzeciej fazie rozwoju nominalizmu, od pierwszej połowy XII w.? Stanowisko pojednawcze w duchu realizmu Arystotelesa. Filozof gr., neoplatonik, uczeń Plotyna; jego Isagoga była punktem wyjścia średniow. sporu o uniwersalia; polemizował z chrześcijaństwem. Porfiriusz z Tyru (ok. 233-ok. 303) Według zwolenników konceptualizmu, ogólne są nie rzeczy i nie nazwy, lecz co? Pojęcia (conceptus) [Pytania Porfiriusza w odniesieniu do Kategorii Arystotelesa]: Co się tyczy rodzajów i gatunków, to chcę rozważyć 1)czy istnieją (w przyrodzie), czy też tylko w [...], 2) jeśli istnieją w przyrodzie, to czy są cielesne, czy bezcielesne i 3) czy istnieją oddzielnie od rzeczy zmysłowych, czy też raczej w nich? umysłach jako myśli Jakie stanowiska wykształciły się w średniowiecznym sporze o uniwersalia? + Realizm pojęciowy + Nominalizm Co było głównym przedmiotem zainteresowania scholastyków? Bóg i dusza Które stanowisko w sporze o uniwersalia przyjmuje, że pojęcia ogólne posiadają właściwą sobie rzeczywistość? Realizm pojęciowy Jak według traktowanych ze stanowiska nominalistycznego zagadnieniach teologicznych postrzegana jest Trójca Święta? Jeśli istnieją trzy osoby boskie, to nie ma jednego, lecz są trzej bogowie. Jakie poglądy panowały w drugiej fazie sporu o uniwersalia? Nominalizm Kto nauczał, że nie istnieje nic poza jednostkowymi rzeczami: nie ma barwy poza barwnymi ciałami ani mądrości poza mądrą duszą? Roscelin Według teorii zbioru, cecha ogólności nie przysługuje żadnej poszczególnej rzeczy. Czemu wobec tego przysługuje? Zbiorowi rzeczy Czyim uczniem był Porfiriusz? Plotyna Do którego filozofa nawiązywali zwolennicy nurtu umiarkowanego realizmu pojęciowego? Arystotelesa Metoda scholastyczna polegała na konfrontowaniu danych objawienia (Pismo Święte i Tradycja) oraz komentujących je autorytetw patrystycznych (gł. [...]). św. Augustyna Metoda scholastyczna polegała na konfrontowaniu danych [...] (Pismo Święte i Tradycja) oraz komentujących je autorytetów patrystycznych (gł. św. Augustyna). objawienia Metoda scholastyczna polegała na konfrontowaniu danych objawienia ([...] i Tradycja) oraz komentujących je autorytetów patrystycznych (gł. św. Augustyna). Pismo Święte Jak w filozofii określane są odpowiedniki nazw i pojęć ogólnych? Uniwersalia (np. "człowiek w ogóle". "koń jako taki") Według Abelarda, pojęciem ogólnym nie jest sam znak ani desygnat znaku, tylko ... ? Znaczenie znaku Kto przełożył dzieła Porfiriusza na język łaciński? Boecjusz Jak po łacinie określane są własności nieodrębne rzeczy? Indifferens Kto w XIII w. rozróżnił twierdzenia filozoficzne i teologiczne? Św. Tomasz z Akwinu Od jakiej koncepcji pochodzą powszechniki (uniwersalia)? Idei platońskich Czyim uczniem był Piotr Albelard? Roscelina Który autorytet filozofii pogańskiej był akceptowany przez scholastyków? Arystoteles Jak określany jest spór średniowieczny o przedmioty ogólne? Sporem o uniwersalia Kto w XIII w. wprowadził do scholastyki problem bytu? Św. Tomasz z Akwinu Jak po łacinie określane są własności odrębne rzeczy? Differens Jak Augustyn pojmował platońskie idee? Jako myśli Boże Kiedy rozgrywał się spór o uniwersalia? Pod koniec wieku XI i w pierwszej poł. XII w. Który nurt realizmu pojęciowego nawiązuje do Platona? Nurt skrajny [Pytania Porfiriusza w odniesieniu do Kategorii Arystotelesa]: Co się tyczy [...] i gatunków, to chcę rozważyć 1)czy istnieją (w przyrodzie), czy też tylko w umysłach jako myśli, 2) jeśli istnieją w przyrodzie, to czy są cielesne, czy bezcielesne i 3) czy istnieją oddzielnie od rzeczy zmysłowych, czy też raczej w nich? rodzajów Metoda scholastyczna polegała na konfrontowaniu danych objawienia (Pismo Święte i [...]) oraz komentujących je autorytetów patrystycznych (gł. św. Augustyna). Tradycja [Pytania Porfiriusza w odniesieniu do Kategorii Arystotelesa]: Co się tyczy rodzajów i gatunków, to chcę rozważyć 1)czy istnieją (w [...]), czy też tylko w umysłach jako myśli, 2) jeśli istnieją w przyrodzie, to czy są cielesne, czy bezcielesne i 3) czy istnieją oddzielnie od rzeczy zmysłowych, czy też raczej w nich? przyrodzie Metoda scholastyczna polegała na konfrontowaniu danych objawienia (Pismo Święte i Tradycja) oraz komentujących je autorytetów [...] (gł. św. Augustyna). patrystycznych Co posiadają według Abelarda uniwersalia, nie będąc tylko głosami? Znaczenie [...] polegała na konfrontowaniu danych objawienia (Pismo Święte i Tradycja) oraz komentujących je autorytetów patrystycznych (gł. św. Augustyna). Metoda scholastyczna [Pytania Porfiriusza w odniesieniu do Kategorii Arystotelesa]: Co się tyczy rodzajów i gatunków, to chcę rozważyć 1)czy istnieją (w przyrodzie), czy też tylko w umysłach jako myśli, 2) jeśli istnieją w przyrodzie, to czy są cielesne, czy bezcielesne i 3) czy istnieją oddzielnie od rzeczy zmysłowych, czy też raczej [...]? w nich [Pytania Porfiriusza w odniesieniu do Kategorii Arystotelesa]: Co się tyczy rodzajów i gatunków, to chcę rozważyć 1)czy istnieją (w przyrodzie), czy też tylko w umysłach jako myśli, 2) jeśli istnieją w przyrodzie, to czy są [...], czy bezcielesne i 3) czy istnieją oddzielnie od rzeczy zmysłowych, czy też raczej w nich? cielesne [Pytania Porfiriusza w odniesieniu do Kategorii Arystotelesa]: Co się tyczy rodzajów i [...], to chcę rozważyć 1)czy istnieją (w przyrodzie), czy też tylko w umysłach jako myśli, 2) jeśli istnieją w przyrodzie, to czy są cielesne, czy bezcielesne i 3) czy istnieją oddzielnie od rzeczy zmysłowych, czy też raczej w nich? gatunków Jakie poglądy panowały w początkowej fazie sporu o uniwersalia? Realizm o typie platońskim Co było głównym problemem, podejmowanym przez średniowiecznych scholastyków? Zgodność prawd wiary chrześcijańskiej z rozumem naturalnym. Filozofowie którego kierunku wywołali spór o uniwersalia? Dialektycy Co według teorii zbioru jest przedmiotem pojęcia ogólnego? Zbiór przedmiotów podobnych. Kto w sporze o uniwersalia reprezentował stanowisko konformizmu? Gilbert de la Porree Za czyim pośrednictwem (spośród filozofów starożytnych) wieki średnie przyjęły zagadnienie uniwersaliów? Komentatorów Arystotelesa, w tym Porfiriusza Jaki byt przypisywali pojęciom konceptualiści? Psychiczny Który pogląd mówi, że uniwersalia są nie w rzeczach, lecz w umysłach? Konceptualizm Co według stanowiska konformistycznego jest przedmiotem pojęć ogólnych? Wspólna forma (conformes) Jak nazywała się doktryna Roscelina opisująca z punktu widzenia nominalizmu Trójcę Świętą? Tryteizm Rzymski logik, filozof, teolog, dyplomata; także mąż stanu, oskarżony przez Teodoryka Wielkiego o udział w spisku, uwięziony i stracony. Boecjusz (ok. 480-524) Amiciusz Manlius Torquatus Severinus Gdzie od XII w. mieściły się ośrodki badań naukowych? Na uniwersytetach Jakie było główne założenie doktryny dialektyków średniowiecznych? Udowodnienie zasad wiary przy pomocy rozumu. Według której teorii uniwersalistycznej, wszystko, co istnieje, jest jednostkowe, ale każda jednostka zawiera obok własności odrębnych (differens), gatunkowe, czyli nieodrębne (indifferens) od własności innych jednostek tegoż gatunku? Indyferentyzm Co było treścią sporu o uniwersalia? ,,Czy pojęciom ogólnym odpowiadają przedmioty rzeczywiste?" Jądrem sporu o uniwersalia było: czy rzeczywistość składa się z samych przedmiotów jednostkowych i konkretnych, czy też jeszcze i z innych, ogólnych i [...]. abstrakcyjnych Gdzie Anzelm zawarł 3 dowody na istnienie Boga? W dziele Monologion [Pytania Porfiriusza w odniesieniu do Kategorii Arystotelesa]: Co się tyczy rodzajów i gatunków, to chcę rozważyć 1)czy istnieją (w przyrodzie), czy też tylko w umysłach jako myśli, 2) jeśli istnieją w przyrodzie, to czy są cielesne, czy [...] i 3) czy istnieją oddzielnie od rzeczy zmysłowych, czy też raczej w nich? bezcielesne Co oznaczała przyjęta przez dialektyków średniowiecznych zasada dochodzenia rozumowego do wiary? Rozumowanie logiczne bez powoływania się na autorytety. Kiedy doktryna Anzelma została potępiona? Pod koniec XIX w. Gdzie zawarty jest 4. dowód Anzelma z Canterbury na istnienie Boga? W dziele Proslogion. Do jakiej grupy ludzi skierowane były hasła scholastyków? Ludzi wierzących. Jak nazywała się średniowieczna zasada, zgodnie z którą zamierzano udowodnić zasady wiary? Sola ratione! Czym charakteryzował się 4 dowód Anzelma? + Odwoływał się do mniejszej ilości przesłanek + Był krótszy Jakie twierdzenie wg. dialektyków średniowiecznych wymagało dowodu? Twierdzenie, że Bóg istnieje. Jak zaczyna się 4. dowód (dowód z Proslogionu) Anzelma z Canterbury? Od apostrofy do Trójcy Świętej. Nurt filozoficzno-kulturowy, wpłynął na dojrzałe średniowiecze. Scholastyka Kto uznawany jest za twórcę scholastyki? Anzelm z Canterbury Czym jest zdanie: ,,Istnieć w intelekcie jest czymś mniej, niż istnieć poza nim."? Założeniem (hipotezą) dowodu nie-wprost z Proslogionu Anzelma z Canterbury. Jakiego pochodzenia był Anzelm z Canterbury? Włoskiego. Jakiego rodzaju dowodem jest dowód Św. Anzelma (z punktu widzenia logiki formalnej)? Dowodem nie-wprost Kim byli średniowieczni dialektycy? Średniowiecznymi racjonalistami [łac.] Samym rozumem. Sola ratione. Dla kogo przeznaczony był 4. dowód Anzelma z Canterbury? Dla współbraci Gdzie do XII w. przeważnie mieściły się ośrodki nauki? W klasztorach Jak określano średniowiecznych przeciwników dialektyki? Antydialektycy Na czym polega krytyka Anzelma od strony doktrynalnej? Dowód istnienia Boga przeprowadzono sola ratione - niezależnie od łaski Bożej. Co w 4. dowodzie Św. Anzelma występuje po apostrofie do Trójcy Świętej? Definicja Boga Na czym polega krytyka Anzelma od strony argumentacji? Popełnił błąd w argumentacji. W jakich latach żył Anzelm z Canterbury? 1033 -1109 Jak dowód św. Tomasza z powszechnej celowości przyrody nazywa się po łacinie? Ex gubernatione rerum Jak trzeci dowód Akwinaty na istnienie Boga - d. z przypadkowości rzeczy - nazywa się po łacinie? Ex possibili et necessario. Jaką według Tomasza prawdą jest istnienie Boga? Nie jest prawdą oczywistą. Jak nazywa się dowód Akwinaty na istnienie Boga, który zakłada, że istnieje istota samoistna będąca przyczyną świata? Dowód z niesamoistności świata. Według Akwinaty, istnienie Boga nie jest prawdą wrodzoną, zaszczepioną w sercu każdego człowieka, jak się wyrażał Jan z Damaszku. Co wobec tego jest potrzebne do poznania Boga? Dowód Na czym istnienie Boga opiera św. Tomasz? Na doświadczeniu Który dowód św. Tomasza na istnienie Boga zakłada, że istnieje istota doskonalsza? Dowód z faktu, że istnieją istoty różnej doskonałości. Który dowód Akwinaty na istnienie Boga zakłada, że istnieje poza rzeczami istota konieczna? Dowód z przypadkowości rzeczy (ex possibili et necessario). Który dowód św. Tomasza na istnienie Boga zakłada, że istnieje istota najwyższa, rządząca przyrodą a działająca celowo? Dowód z powszechnej celowości przyrody. Który dowód Akwinaty na istnienie Boga zakłada, że istnieje pierwsza przyczyna ruchu? Dowód ex motu (z ruchu) Jak Tomasz odnosił się do dowodu Anzelma na istnienie Boga? Istnienie Boga nie jest prawdą opartą na apriorycznym rozumowaniu. Ile dowodów na istnienie Boga dał Akwinata? Pięć Jakiego typu są dowody Akwinaty na istnienie Boga? Dowodami kosmologicznymi Który zakon przyjął najwcześniejszą doktrynę św. Tomasza? Zakon kaznodziejski Jak określani byli zwolennicy doktryny tomistycznej, przyjętej przez zakon kaznodziejski? Szkoła dominikańska Wzorem dla [...] był Arystoteles; od niego przejął: 1. Pojęcie poznania jako procesu receptywnego i na tym pojęciu oparł swą empiryczną teorię poznania. 2. Pojęcie dowodu i na nim oparł rozgraniczenie wiedzy i wiary. 3. Pojęcie przyczynowego powiązania zdarzeń i na nim oparł pogląd na stosunek Boga i stworzenia. 4. Pojęcie aktu (czyli energii) i potencji oraz pojęcia formy i materii, i na nich oparł teorię duszy i ciał, psychologię i filozofię przyrody. 5. Pojęcie środka i na nim oparł swą etykę. Tomasza Od kogo Tomasz przejął teorię poznania jako procesu receptywnego? Arystotelesa Na jakim pojęciu (przejętym od św. Arystotelesa) Tomasz oparł rozgraniczenie wiedzy i wiary? Na pojęciu dowodu Jaka cecha odróżnia Boga od istnienia? Istota (essentia) Jaka cecha istnienia odróżnia je od Boga? Istnienie (esse) Jak dowód św. Tomasza na istnienie Boga ,,z faktu, że istnieją istoty różnej doskonałości" nazywa się po łacinie? Ex gradibus perfectionis Jak nazywa się czwarty dowód św. Tomasza na istnienie Boga? Dowód z faktu, że istnieją istoty różnej doskonałości. Jak nazywa się drugi dowód Akwinaty na istnienie Boga? Dowód z niesamoistności świata. Jak nazywa się pierwszy dowód Akwinaty na istnienie Boga? Ex motu (z ruchu) Jak drugi dowód Akwinaty na istnienie Boga - z niesamoistności świata - nazywa się po łacinie? Ex ratione causae efficientis. Jak nazywa się piąty dowód św. Tomasza na istnienie Boga? Dowód z powszechnej celowości przyrody. Jak nazywa się trzeci dowód Akwinaty na istnienie Boga? Dowód z przypadkowości rzeczy. W jaki sposób Kartezjusz udowodnił istnienie Boga? Za pomocą dowodu ze współmierności Czemu przesłanka Gassendiego nie mogła oprzeć się metodycznemu wątpieniu? + Posiadanie kończyn nie jest absolutnie pewne + Spacer jest czymś, co odwołuje się do bytu materialnego. + Wyobrażenie sobie spaceru występuje jako akt cogito. Gdzie według Kartezjusza swoje źródło mają cechy pozytywne występujące w świecie? W Bogu Czym u Kartezjusza było poddanie w wątpliwość wszystkiego, co budzi cień wątpliwości? Radykalizacją sceptycyzmu Rodzaje idei kartezjańskich: + Wrodzone idee + Nabyte + Wytworzone (przez nas) Jakie sfery wyłączył Kartezjusz z dziedziny wątpienia metodycznego? + Etykę + Sferę życia codziennego Co zakłada etyka tymczasowa Kartezjusza? + Żyć tak, by kierować się zasadami, w których się wychowaliśmy + Trzymać się raz przyjętych poglądów + Przezwyciężać siebie, a nie porządek świata Co jest kartezjańskim niepowątpiewalnym argumentem? Cogito W jakich latach żył Kartezjusz? 1596 -1650 Jak Kartezjusz odpowiedział na zarzut empirystów brytyjskich dotyczący wrodzenia idei Boga? Rodzimy się z pewną zdolnością do rozumienia kim jest Bóg. Jaka zasada Kartezjusza zakłada, że skutek nie może być doskonalszy niż przyczyna? Relacja współmierności Czemu podlega kartezjańska res extensa? Objęciu przez liczby -mierzeniu, ważeniu Które wyróżnione przez Kartezjusza idee powstają na bazie tego, co pojęliśmy (np. zobaczyliśmy)? Idee przez nas wytworzone Jaką zasadę ośmieszającą Kartezjusza sformułował Gassendi? Ambulo, ergo sum. -Spaceruję, więc jestem. Czym u Kartezjusza jest sąd przed krytycznym rozważeniem sprawy? Przesądem Czym u Kartezjusza jest aporia jawy i snu? Trudnością odróżnienia jawy i snu. Jakiego zabiegu względem metody sceptycyzmu dokonał Kartezjusz? Zradykalizował wątpienie Co jest punktem Archimedesowym - niepowątpiewalnym - filozofii Kartezjusza? ,,Ego" -,,sum" -tylko moje istnienie jest rzeczą niepowątpiewalną. Do jakiej sfery sprowadził Kartezjusz istotę bycia człowiekiem? Sfery myślenia Jaką cechę Boga miał na myśli Kartezjusz mówiąc, że wszystkie cechy pozytywne występują w Bogu maksymalnie i niczego w nim nie brakuje? Pełnia doskonałości Jaką kategorię przywrócił Kartezjusz filozofii? Wątpienia (sceptycyzmu) Od jakich słów pochodzi ,,solipsyzm"? Solus - jedyny, ipse - ja sam Czym jest kartezjańskie res cogitans? Podmiotem myślącym Jak Kartezjusz uprawomocnił istnienie świata? W oparciu o naukę o ideach Co jest celem metodycznego wątpienia Kartezjusza? Dojście do prawdy niepowątpiewalnej. Czemu akt cogito u Kartezjusza jest niepowątpiewalny? Obejmuje wszystkie procesy duszy Czym w filozofii Kartezjusza jest pojęcie człowieka jako złożenia dwóch rzeczywistości? Dualistycznym sensem człowieka Czym u Kartezjusza jest wszystko to, co dociera do nas z zewnątrz? Ideami nabytymi W jaki sposób należy traktować to, co daje się zakwestionować (wg. Kartezjusza)? Jako nieprawdę Jaką cechę ma pewność moralna dotycząca istnienia świata (Kartezjusz)? Jest bezwzględna Którą postać solipsyzmu przyjmował Kartezjusz? Postać słabą Co u Kartezjusza było fundamentalnym twierdzeniem egzystencjalnym? Cogito Która zasada kartezjańska zakłada, że wszystko co jest jasno i wyraźnie spostrzegane jest prawdziwe? Clara et distincta perceptio Jakie obszary podlegają wątpieniu metodycznemu? + Aporia jawy i snu + Sfera poznania zmysłowego + Matematyka Jakimi zasadami należy się kierować według etyki kartezjańskiej? Tymi, w których się wychowaliśmy Czemu Kartezjusz wątpienie metodyczne ograniczył do sfery nauki? W nauce wszysto musi być pewne Która cecha Boga z teologii naturalnej uprawomacnia istnienie świata? Veracitas - prawdomówność. Kim według Kartezjusza jest Bóg? Pełnią doskonałości Co zakłada kartezjański solipsyzm? Jedynie moje istnienie jest pewne. Co miało być kolejnym etapem po stworzeniu systemu niepowątpiewalnej nauki przez Kartezjusza? Stworzenie niepowątpiewalnej etyki. Co miało zastąpić etykę właściwą w systemie Kartezjusza? Etyka tymczasowa Jaka według Kartezjusza jest idea materii? Wrodzona Kto wyrazil sprzeciw wobec idei Boga postrzeganej jako idea wrodzona? Empiryści brytyjscy Jaka według Kartezjusza jest idea duszy (ze względu na sposób jej poznawania)? Wrodzona Na czym polega dualizm metafizyczny bytu ludzkiego u Kartezjusza? Współdziałaniu duszy i ciała Kto próbował obalić zasadę Kartezjusza? Gassendi Gdzie zmarł Kartezjusz? Na dworze królowej Szwecji. W jakich dziedzinach matematyki specjalizował się Kartezjusz? Geometrii analitycznej i optyce. Co oznacza, że rodzimy się z pewną zdolnością do rozumienia kim jest Bóg (Kartezjusz)? Idea Boga jest wrodzona (na sposób wirtualny) Kim inspirowal się Kartezjusz? Augustynem Co było celem filozofii Kartezjusza? Stworzenie niepowątpiewalnej nauki. Czym jest kartezjańska res extensa? Rzecz rozciągła -przedmioty materialne. Główne dzieła Kartezjusza. + ,,Rozprawa o metodzie" + ,,Medytacje o pierszej filozofii" + ,,Zasady filozofii przyszłości" Od jakich słów pochodzi wyraz przesąd? Prae juditium Co oznacza łacińskie słowo Aporia? Trudność Który filozof zaatakował doktrynę idei wrodzonych? John Lock Jaką pewność daje nam dowód Kartezjusza z teologii naturalnej? Moralną pewność istnienia świata. Gdzie urodził się Kartezjusz? W miejscowości Descartes U Kartezjusza: Bóg, który nas nie zwodzi. Deus Verax Co było najcięższym argumentem przemawiającym za sceptycyzmem Kartezjusza? Zostaliśmy stworzeni tak, by zawsze się mylić i nigdy o tym nie wiedzieć. Kim z wykształcenia był Kartezjusz? Matematykiem Kto wypowiedział i co oznacza kwestia: Cogito, ergo sum. Kartezjusz: Myślę, więc jestem. Kto napisał ,,Zasady filozofii przyszłości"? Kartezjusz Jak Kartezjusza zasada współmierności realizuje się w odniesieniu do twierdzenia: ,,Człowiek stworzył Boga"? Przeczy zasadzie -coś mniej doskonałego stworzyło byt doskonały. Od jakiego słowa pochodzi wyraz Verax? Veracitas-prawdomówność Czyje to dzieło: ,,Rozprawa o metodzie"? Kartezjusza Które dzieło Kartezjusza traktowane jest jako podręcznik filozofii kartezjańskiej? Zasady filozofii przyszłości W jakim akcie duszy wg. Kartezjusza realizuje się myślenie? Akcie cogito Do jakiej sfery ograniczył Kartezjusz wątpienie metodyczne? Sfery nauki Czyje to dzieło: ,,Zasady filozofii przyszłości"? Kartezjusza Który system etyczny podkreśla, że należy trzymać się raz przyjętych poglądów? System kartezjański Kto napisał ,,Medytacje o pierwszej filozofii"? Kartezjusz Co jest kartezjańskim kryterium prawdy pozwalającym odróżnić jawę od snu? Clara et distincta perceptio W jakim akcie duszy wg. Kartezjusza realizuje się wyobrażanie? Akcie cogito Co było niepowątpiewalną zasadą Ambulo... Gassendiego? Ambulo... - res ambulans Z jakich rzeczywistości (w myśl kartezjanizmu) składa się człowiek? + Res cogitans + Res extensa Kartezjusz (imię na nazwisko). Rene Descartes W jakim akcie duszy wg. Kartezjusza realizuje się wydawanie sądów? Akcie cogito Co według etyki kartezjańskiej należy przezwyciężać? Siebie (a nie porządek świata) Jaka postać solipsyzmu kartezjańskiego zakłada, że jedynie moje ,,ja" istnieje? Postać silna solipsyzmu kartezjańskiego Kto napisał ,,Rozprawę o metodzie"? Kartezjusz W jakim akcie duszy wg. Kartezjusza realizuje się przeczenie? Akcie cogito (U Kartezjusza): Bóg, który nas nie okłamuje. Deus Verax W jakim akcie duszy wg. Kartezjusza realizuje się wola? Akcie cogito Postać słaba solipsyzmu kartezjańskiego. Jedynie istnienie mojego ,,ja" jest pewne. Jaka według Kartezjusza jest idea Boga? Wrodzona Co zgodnie z etyką Kartezjusza mamy przezwyciężać (nie przezwyciężając porządku świata)? Siebie Co jest kartezjańskim kryterium prawdy pozwalającym odróżnić jawę od snu? Clara et distincta perceptio -wszystko, co jasno i wyraźnie spostrzegam jest prawdziwe. Jakie istnieją stopnie powątpiewalności? + To, co daje się zakwestionować + To, co nie daje się zakwestionować Dlaczego w Haale Wolff pozbawiony został stanowiska rektora? Był katolikiem Według Leibniza widzialne ciała, przedmioty zmysłów, są podzielne. Czym zatem są? Agregatami (złożeniami) Jaki tytuł miała rozprawa Leibniza dotycząca elekcji króla w Polsce? Wzorzec dowodów politycznych Do czego metaforycznie przyrównywał Leibniz wolność indywidualną? Labiryntu Jeżeli idziemy we właściwym kierunku wychodzimy z niego, jeżeli nie - możemy utknąć. Na czym wg. Leibniza polega zasada optimum, którą kierował się Bóg tworząc świat? Maksimum możliwości przy minimum elementów. Czym jest zamkniętość monad w odniesieniu do solipsyzmu Kartezjusza? Radykalizacją solipsyzmu Dzieło Leibniza z 1710 r. Teodycea (szkic o Teodycei) Która zasada sformułowana przez Leibniza mówi, że nic (nie dzieje się, nie istnieje) bez racji? Zasada racji dostatecznej Od jakiego wyrazu pochodzi słowo monada? Monas -jednostka, całość. Co jest głównym odkryciem Leibniza w dziedzinie matematyki? Rachunek różniczkowy Na czym wg. Leibniza polega kompromis, zgodnie z którym zbudowany jest ten świat? Kompromis pomiędzy światem, w którym jesteśmy całkowicie wolni a światem, w którym występuje wyłącznie dobro. Czym różnią się monady? + Stopniem samoświadomości + Stopniem doskonałości Gdzie urodził się Leibniz? W Lipsku Gdzie Leibniz studiował matematykę? W Jenie Jaki charakter ma rzeczywistość gdy wszystkie fakty mają charakter rozumowy (według wniosku metafizycznego z Leibniza nauki o prawdzie)? Rzeczywistość ma charakter racjonalny Leibniz uważał, że większość szkół filozoficznych ma słuszność w przeważnej części tego, co afirmuje, lecz nie ma słuszności w przeważnej części tego, co neguje. Jaki pogląd na rozwój filozofii w ten sposób wyrażał? Pojmował historię filozofii jako filozofię wieczystą Tak, na przykład, mechaniści mają rację twierdząc, iż istnieje sprawcza mechaniczna przyczynowość, lecz mylą się zaprzeczając, iżby przyczynowość ta służyła jakiemuś celowi. Prawda kryje się zarówno w mechanicyzmie, jak i w finaliźmie. Jak nazywa się system filozoficzny stworzony przez Leibniza? System monadologiczny Jaką mowę wygłosił Wolff w związku z wydaleniem go z Haale? ,,Prawo moralne Chińczyków" Jeżeli monada u Leibniza jest jednością z natury, to jak wyjaśniono dwoistą naturę człowieka? Duchowość i cielesność są stronami tej samej rzeczywistości. Jeżeli ciała są agregatami, z czego są zatem złożone? Prostych, pozbawionych części substancji Który rodzaj tożsamości jest zmienny i formułuje się przez doświadczenie? Tożsamość psychologiczna W którym roku Leibniz odkrył rachunek różniczkowy? 1676 Czemu wg. oponentów Wolffa zasada racji dostatecznej była czymś niebezpiecznym? Obejmowała również Boga Jak alegorycznie Leibniz określił wolność? Jako swoistą grę konieczności i przypadków. Czym według Leibniza jest rzecz złożona? Skupiskiem substancji prostych W którym roku Leibniz wydał Teodyceę? 1710 r. W jakich latach żył Gottfried Wilhelm Leibniz? 1646 -1716 W jakich skalach Leibniz rozpatrywał wolność? + Makro + Sensie indywidualnym Podtytuł Teodycei (dzieła Leibniza): O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła. Kartezjańskie ,,ego"; pojęcie rozwinięte przez Leibniza. Monada Jakiego rodzaju rzeczywistością jest monada? Rzeczywistością świadomą, podmiotem który myśli stale. W jakim wieku Leibniz wstąpił na uniwersytet? 15 lat Gdzie Wolff wykładał filozofię? W Haale Co zgodnie z Leibniza nauką o prawdzie jest racją każdego faktu? Jego celowość i odpowiedniość Co zakłada zamkniętość monad względem ich możliwości poznawczych? + Cała wiedza jest wrodzona + Każda monada ma tą samą wiedzę o świecie Co oznacza racjonalność rzeczywistości u Leibniza? Wykluczenie przypadku z rzeczywistości. Jakie zagadnienia wskazane przez Kartezjusza rozwinął Leibniz? + Solipsyzmu + Jedności substancjalnej człowieka Czemu wg. Leibniza świat, w którym żyjemy jest najlepszym z możliwych? Bóg tworząc go kierował się zasadą optimum. Jak po łacinie nazywa się zasada racji dostatecznej? Nihil sine ratione Czym u Leibniza jest wolność w sensie indywidualnym? Zdolnością wyboru optimum Cechy monad: + Zamkniętość + Świadomość Jakie rodzaje tożsamości wyróżnił Leiniz? + Psychologiczną + Ontyczną (bytową) Która instytucja naukowa uczciła Leibniza po jego śmierci? Akademia Francuska Co z natury tworzy monada? Jedność Jak tłumaczy się tytuł dysertacji Leibniza: De principio individui? O zasadzie ujednostkowienia Jaki tytuł miała dysertacja Lebniza z 1663 r.? (Tytuł łaciński) De principio individui Pod czyim kierunkiem podjął Leibniz studia? Jakuba Thomasiusa W którym roku Leibniz opublikował swoje wyniki badań nad rachunkiem różniczkowym? 1684 Kto wprowadził zasadę racji dostatecznej? Gottfried Wilhelm Leibniz Najwybitniejszy uczeń Leibniza: Christian Wolff Jaka zasada mówi, że oddziaływania między monadami są zaprogramowane od początku istnienia świata? Harmonia przedustanowiona Astra inclinant, sed non necessitant. Gwiazdy skłaniają, lecz nie zmuszają. Jak uporządkowane są monady? Hierarchicznie -od najwyższej monady. Gdzie etykę wykładał ojciec Leibniza? W Lipsku W którym roku Leibniz napisał rozprawę O zasadzie ujednostkowienia? 1663 Czym jest wg. Leibniza tożsamość ontyczna? Płaszczyzną fundującą naszą tożsamość. Gdzie Leibniz prowadził działalność na forum międzynarodowym? W placówkach dyplomatycznych Czym jest twierdzenie: ,,Ponieważ wszystkie fakty mają charakter rozumowy, rzeczywistość ma charakter racjonalny"? Wnioskiem metafizycznym z Leibniza nauki o prawdzie. Kto dokonał rozróżnienia między ,,popularną filozofią" Leibniza a jego ,,doktryną ezoteryczną"? Bertrand Russel Uważał, że Leibniz mając na oku moralne zbudowanie i zachowanie swej reputacji jako myśliciela prawowiernego, wzdragał się przed wyciąganiem logicznych wniosków ze swych przesłanek. Kto wśród filozofów ,,przedkantowskiej nowożytności" najlepiej znał filozofię scholastyczną? Gottfried W. Leibniz W czyim systemie filozoficznym wystąpiło pojęcie harmonii przedustanowionej? Gottfrieda Wilhelma Leibniza Tłumaczenie wyrażenia: harmonia praestablita. Harmonia przedustanowiona Z jaką organizacją religijną związany był Leibniz? Różokrzyżowcami Skąd pochodził Christian Wolff? Z Wrocławia Kto jest założycielem Pruskiej Akademii Nauk? Gottfried Wilhelm Leibniz Jaki tytuł uzyskał Leibniz w 1667 r.? Doktora praw Zgodnie z którą cechą monada nie może wyjrzeć poza siebie? Zamkniętością monad Jaką zasadę zastosował Wolff by rozwiązać problem aporii jawy i snu? Racji dostatecznej Kim był ojciec Leibniza? Profesorem etyki W jakim dziele Leibniz próbował znaleźć wspólny grunt ugody między katolikami a protestantami? Systema theologicum (1686) Jak zasada racji dostatecznej odnosi się do tego, co rzeczywiste? W tym, co rzeczywiste, zachowany jest porządek. Jak (wg. Wolffa) skonstruowany jest umysł Boga? W oparciu o zasadę racji dostatecznej Co jest wg. Leibniza główną cechą naszej tożsamości ontycznej? Jej niezmienność. Co jest efektem istniejącej w świecie wolności (Leibniz)? Możliwość zła (wpisanego w ten świat). Co umożliwia komunikację monad? Harmonia przedustanowiona Gwiazdy skłaniają, lecz nie zmuszają [łac.]. Astra inclinant, sed non necessitant. W jaki sposób (wg. Leibniza) dociera do nas tożsamość psychologiczna? Poprzez nasz obraz siebie. Od czego zależą zdolności poznawcze monad? Od stopnia ich doskonałości Kto jest autorem formuły: astra inclinant, sed non necessitant? Gottfried Wilhelm Leibniz Jaką sugestię zawarł Wolff w wykładzie pt. ,,Prawo moralne Chińczyków"? Prawo naturalne obowiązuje niezależnie od objawienia. Podjęta przez Leibniza, wzorem filozofów średniowiecznych obrona doskonałości stworzenia. Teodycea Jaka istnieje teoria na temat polskiej descendencji Leibniza? Miał pochodzić z polskiej rodziny szlacheckiej (arian) Lubienieckich. Jaki nurt kalwinizmu dominował w Haale? Pietyzm Jak Leibniz rozwiązał problem oddziaływania ciała i duszy? Prawdziwa rzeczywistość tworzy jedność. Monada jest jednością z natury. W jakich latach żył Christian Wolff? 1679 -1754 Jakimi jednostkami Duch posługuje się by zrealizować swój cel? Wybitnymi Co oznacza stwierdzenie Hegla, że Duch jest rzeczywistością dziejową? Rozwija się z biegiem dziejów Jaki proces następuje w związku z odwróceniem zależności na etapie,,drugiego ja" w fenomenologii Ducha? Pojednanie Jaka miała być rola Hegla w rozwoju Ducha? Miał on podsumować rozwój Ducha Od momentu wystąpienia którego filozofa mówi się, że historia zajęła miejsce filozofii, jako najwyższa nauka humanistyczna? Georga Wilhelma Friedricha Hegla Która szkoła heglizmu miała większe wpływy? Lewica heglowska Czym jest naddatek pozostały po fazie zależności (w fenomenologii Ducha)? Samowiedzą W jakim aspekcie jesteśmy wolni (wg. fenomenologii Ducha)? Jako jednostki duchowe W jaki sposób Duch wykorzystuje wybitne jednostki by osiągnąć swój cel? Posługuje się nimi instrumentalnie Co wg. fenomenologii Ducha zwiększa nasz poziom wolności? Wysiłek umysłowy Co jest głównym postulatem prawa dialektycznego Hegla? Każdemu prawdziwemu twierdzeniu odpowiada równie prawdziwe zaprzeczenie. Przejawy Ducha absolutnego: 1. Sztuka 2. Religia 3. Filozofia Od czego (w myśl fenomenologii Ducha) zależny jest rozwój dziejów? Wkładu i wysiłku jednostek w rozwój dziejów Co jest przyczyną możliwości nabywania przez Ducha samowiedzy o sobie (Hegel)? Świadomość Czym jest moralność w fazie Ducha obiektywnego? Reakcją normatywną Na jakiej płaszczyźnie zachodzi zalezność ,,drugiego ja" w fenomenologii Ducha? Mentalnej Co jest cechą etapu ,,drugiego ja" w fenomenologii Ducha Hegla? Dynamizm Jaką rzeczywistością jest heglowski Duch? Rzeczywistością dziejową Co jest głównym postulatem holistycznej kooncepcji prawdy (Hegel)? ,,Prawda jest całością" Czego etapem jest życie jednostki (w myśl idealizmu absolutnego)? Rozwoju Ducha W jaki sposób geneza twierdzenia odnosi się do prawdy? Dopełnia twierdzenie Na jakie szkoły podzielili się uczniowie Hegla? + Lewicę heglowską + Prawicę heglowską Co jest przyczyną odwrócenia zależności na etapie ,,drugiego ja" w fenomenologii Ducha? Zdobywanie samowiedzy przez Ducha Jaki rodzaj poznania dominuje w fazie Ducha subiektywnego? Poznanie zmysłowe Kiedy wg. heglistów jednostka staje się wolna? Gdy uzmysławia sobie przynależność do procesu dziejowego. Jak człowiek musi pojmować swoje życie by być wolnym (w myśl idealizmu absolutnego Hegla)? Jako duchowość Na jakim wydziale zaczynał studia Hegel? Na wydziale teologicznym Co jest następstwem rozwoju Ducha w czasie (Hegel)? Wzrost uduchowienia rzeczywistości Co jest przejawem etapu Ducha obiektywnego? Moralność Jaki przydomek zyskał Hegel? Pruski filozof Jaki jest Duch heglowski (ze względu na możliwości jego poznania)? Intelligibilny Jak fenomenologia Ducha odnosi się do zła? Zło jest czymś rzeczywistym, a nie brakiem dobra. Która dyscyplina naukowa stawiana jest jako pierwsza (wśród nauk humanistycznych) od czasów Hegla? Historia Jaka nauka opisuje rozwój Ducha (heglizm)? Historia (w znaczeniu dyscypliny naukowej). Jak określany jest system filozoficzny Hegla? Idealizm absolutny -fenomenologia Ducha Dlaczego materialiści uważają, że jednostki nie są wolne? Pojmują je jako element przyrody. Jak określana jest filozofia Hegla ze względu na przedmiot? Filozofia Ducha Czym wyraża się racjonalizm filozofii Hegla? Ukierunkowaniem rozwoju dziejów W jakiej postaci występuje moralność w fazie Ducha obiektywnego? Skodyfikowanej w postaci prawa Co jest efektem świadomości Ducha dla niego samego (Hegel)? Nabywanie przez Ducha samowiedzy Co według Hegla jest całością? Istota, która dzięki swojemu rozwojowi dochodzi do ostatecznego zakończenia. Jak historia pojmowana jest w hegliźmie? Jako nauka o rozwoju Ducha. W jakiej formie występuje Duch w przyrodzie nieożywionej (Hegel)? Uśpionej Która szkoła po śmierci Hegla dokonała modyfikacji jego systemu? Lewica heglowska Czym jest ,,drugie ja" w fazie Ducha subiektywnego? Granicą, którą napotykamy -np. rodzice. Co jest przyczyną wzrostu uduchowienia rzeczywistości dziejowej (Hegel)? Rozwój Ducha w czasie Skąd pochodził G. W. Hegel? Ze Szwabii Jak w języku niemieckim nazywa się Duch? Geist Od czego (w myśl fenomenologii Ducha) zależy sens człowieka w dziejach? Jego wkładu w rozwój dziejów Syntezą których antagonistycznych idei jest Duch (fenomenologia Ducha)? Idei i przyrody W jakich latach żył Hegel? 1770 - 1830 Co w myśl fenomenologii Ducha oznacza bycie rzeczywistym? Wpisywanie się w plan Wszechświata. Który przejaw Ducha absolutnego oznacza jego najwyższy poziom? Filozofia Co oznacza filozofia idealizmu absolutnego względem rzeczywistości materialnej? Całkowite deprecjonowanie rzeczywistości materialnej. Który nurt kulturowy czerpie z filozofii Hegla? Postmodernizm Co jest następstwem skodyfikowania moralności w fazie Ducha obiektywnego? Powstanie państwa Jakim etapem rozwoju Ducha jest filozofia? Kończącym jego rozwój Co pozostawia w naszym doświadczeniu faza zależności (w fenomenologii Ducha)? Wartość, naddatek, którego wcześniej nie było. Jaką świadomość posiada Duch w fazie Ducha subiektywnego? Świadomość bycia indywiduum Co jest naczelnym prawem logiki Hegla? Prawo dialektyczne Co oznacza dynamizm zależności na etapie ,,drugiego ja" w fenomenologii Ducha? Zależność ulega z czasem odwróceniu. Dlaczego Hegel zyskał przydomek pruski filozof? Mówił, że królestwo Prus jest rajem bożym na Ziemi. Jaki system filozoficzny charakteryzuje zdanie: ,,Nie człowiek tworzy dzieje, ale dzieje tworzą człowieka.''? Idealizm obiektywny Hegla Fazy rozwoju Ducha w fenomenologii Hegla: + Faza Ducha subiektywnego + F. Ducha obiektywnego + F. Ducha absolutnego Czym w filozofii Hegla jest element przyrody nieożywionej, siła sprawcza i cel wszystkiego? Duchem Co jest cechą genetyczną prawdy? Geneza twierdzenia Który przejaw Ducha absolutnego pojawia się najpóźniej? Filozofia Co w fenomenologii ducha jest właściwym podmiotem rzeczywistości? Duch Jak doświadczamy etapu ,,drugiego ja" (heglizm)? Jako negatywności -czegoś, od czego jesteśmy uzależnieni. Dzieła Hegla: + ,,Fenomenologia Ducha" + ,,Nauka logiki" Czyje to zdanie: ,,Duch przenika wszystko, nawet głębię Boga samego."? Georga Wilhelma Friedricha Hegla Na jakie późniejsze doktryny wywarł wpływ heglizm? Na doktryny totalitarne, głównie na marksizm, później komunizm. Co nastąpiło wśród uczniów Hegla po jego śmierci? Rozłam na dwie szkoły Co jest centrum filozofii Hegla? Duch Jaki element z filozofii Hegla czerpią nurty postmodernistyczne? Motyw końca dziejów (kultury). Twórca fenomenologii ducha: Georg Wilhelm Friedrich Hegel Co jest determinatywem rozwoju Ducha w hegliźmie? Etap ,,drugiego ja" Jak nazywa się opracowana przez Hegla koncepcja prawdy? Koncepcja holistyczna prawdy Co zakłada twierdzenie marksistów, że poprzez pracę stajemy się ludźmi? Ktoś, kto nie pracuje, nie jest człowiekiem. Co wg. Feuerbacha doprowadzić ma do zaniku religii? Przezwyciężenie strachu i ignorancji. Dzieło Feuerbacha, mające charakter rewizji zastanej postaci chrześcijaństwa. ,,Istota chrześcijaństwa" Czemu wg. Marksa klasa robotnicza jest klasą upośledzoną? Nie posiada środków produkcji Czemu praca powoduje alienację człowieka? Im ktoś więcej dóbr wytwarza, tym jest bardziej wyeksploatowany. Jak Fuerbach określał twierdzenia wypowiadane przez ludzi dotyczące Boga? Jako nieświadomie wypowiadane twierdzenia o nich samych. Co wg. Marksa jest źródłem alienacji człowieka? Praca Czym wg. marksistów warunkowany jest nasz światopogląd i wiedza? Stosunkami społecznymi i historią Czemu Marks postulował zniesienie rodziny? Własność prywatna alienuje i degraduje człowieka. Czym w ujęciu marksistowskim jest praca? Obcowaniem z przyrodą i jej przekształcaniem. Jaka według Feuerbacha jest geneza religii? Wywodzi się ze strachu i ignorancji. Czego efektem wg. Marksa jest postęp? Pracy jednostek Z jakiej rodziny wywodzi się Karol Marks? Żydowskiej o tradycjach rabinowskich. Co wg. Marksa jest źródłem zła? Środki produkcji Kto jest autorem marksistowskiej wykładni Szekspira? Jan Kott Co wg. Marksa kształtuje człowieka? + Czas, w jakim żyje + Kontekst społeczny Jak wg. marksistów należy zmienić stosunki własnościowe, aby człowiek stał się podmiotem dziejów? + Zlikwidować własność prywatną + Wprowadzić własność społeczną Co wg. marksistów jest źródłem alienacji religijnej? Własność prywatna Co wg. Marksa determinuje rozwój historii? Własność środków produkcji Dzieło Karola Marksa wydane wspólnie z Fryderykiem Engelsem: Manifest komunistyczny Jakie są cele filozofii Marksa? Praktyczne Kto według marksistów ma uświadomić klasę robotniczą? Komuniści Jaka nauka wg. Feuerbacha ma udzielać odpowiedzi dotyczących zagadnień teologicznych? Antropologia Kto wypowiedział zdanie: ,,Wszystko, co ujmuje swoją myślą człowiek jest zmistyfikowaną jego własną istotą."? Ludwik Feuerbach W jakich latach żył Ludwik Feuerbach? 1804 -1872 Co wg. marksistów sprawia, że stajemy się ludźmi? Praca Czego obrazem wg. marksistów jest materia? Konieczności Jakie znamiona miała filozofia Feuerbacha? Skrajny antropocentryzm i materializm. Co jest efektem przynależności człowieka do przyrody (wg. marksistów)? Podleganie jej prawom Na gruncie którego systemu filozoficznego wyrósł marksizm? Fenomenologii Ducha Jaką naturę wg. marksistów ma rzeczywistość? Wyłącznie materialną Przedstawicielem którego skrzydła uczniów Hegla był Ludwik Feuerbach? Lewicy heglowskiej Co oznacza stwierdzenie marksistów, że materia jest obrazem konieczności? Wszystko, co dzieje się w świecie materialnym jest koniecznością. Dokończ zdanie: ,,Wszystko, co ujmuje swoją myślą człowiek jest..." uprzedmiotowioną jego własną istotą. Czego częścią wg. marksistów jest człowiek? Przyrody Czyja to teza: ,,Filozofowie rozmaicie interpretowali świat. Idzie jednak o to, żeby go zmieniać."? Karola Marksa Jak Feurbach określał wiedzę o Bogu? Jako zmistyfikowaną wiedzę o nas samych. Czemu wg. Feuerbacha religia jest procesem negatywnym? Nie ma podstawy duchowej, ale mentalną. Co wg. marksistów ma umożliwić emancypację klasy robotniczej? Rewolucja komunistyczna Jaki charakter miało dzieło ,,Istota chrześcijaństwa" Feuerbacha? Rewizji zastanej postaci chrześcijaństwa. Do czego wg. Feuerbacha miało prowadzić przezwyciężenie strachu i ignorancji? Zaniku religii Jaki wpływ na religię (wg. marksistów) ma mieć zniesienie własności prywatnej? Doprowadzić do zaniku religii. Co wg. marksistów warunkują stosunki społeczne i historia? + Światopogląd + Wiedzę W jakich latach żył Karol Marks? 1818 -1883 Czym jest alienacja pracy? Eksploatacją człowieka przez pracę. Kto jest twórcą fenomenologii współczesnej? Edmund Husserl W jakich latach żył Edmund Husserl? 1859 -1938 Od jakich słów pochodzi wyraz fenomenologia? Fenomen -zjawisko Logia -sens, istota Czym zajmuje się fenomenologia (w ujęciu dokonanym przez Husserla)? Poszukiwaniem sensu pewnych zjawisk Pierwsze dzieło Husserla z dziedziny fenomenologii: ,,Badania logiczne" Kto jest autorem dzieła ,,Idee fenomenologii i fenomenologicznej filozofii"? Edmund Husserl Kto jest autorem dzieła ,,Logika formalna i transcendentalna"? Edmund Husserl Kto jest autorem dzieła ,,Medytacje kartezjańskie"? Edmund Husserl Jaki był główny postulat fenomenologii Husserla? Do samej rzeczy -zwróćmy się ku samej rzeczywistości. Co zakładał główny postulat fenomenologii Husserla względem opisu zjawiska? Wyeliminowanie z opisu doświadczenia elementów nie należących do zjawiska. Jaką metodę opisu rzeczywistości zakładała fenomenologia Husserla? Opisać to, co dane w granicach, w jakich jest dane i w sposobie w jakim jest postrzegane. W jaki sposób w opisie fenomenologicznym zjawiska unika się błędu? Trzeba odróżnić to, co jest rzeczywiście dane od tego, co jest domniemane. Etapy opisu fenomenologicznego: + Etap redukcji eidetycznej + Etap redukcji transcendentalnej Na którym etapie opisu fenomenologicznego dokonywany jest opis tego, co rzeczywiście dane, postrzegane? Etapie redukcji eidetycznej opisu fenomenologicznego W jaki sposób można (na etapie redukcji eidetycznej opisu fenomenologicznego) opisać to, co rzeczywiście jest dane? Zmierzając do istoty tego, co nam rzeczywiście się jawi. Do jakiego terminu nawiązywał etap redukcji transcendentalnej opisu fenomenologicznego? Epoche' -wstrzymania się od wydawania sądów. Na którym etapie opisu fenomenologicznego koncentrujemy się na tym, co rzeczywiście jest dane i nie wykraczamy poza sferę tego, co jest dane? Etapie redukcji transcendentalnej opisu fenomenologicznego Który sąd Kartezjusza poddał Husserl w wątpliwość? Kartezjanskie ,,ego" -ja. Sensu których zjawisk dochodzi fenomenologia? Np. zjawisk w przyrodzie, kulturze. Jakie było główne dążenie Husserla gdy opracowywał metodę fenomenologii? Osiągnięcie tego, co niepowątpiewalne. Jakiego rodzaju nauką jest fenomenologia? Nauką istotną Dlaczego fenomenologia jest nauką istotną? Jest zorientowana na najszerzej pojmowane zjawiska -przedmioty, fenomeny, w szczególności istoty. W jakich latach żył Martin Heidegger? 1889 -1970 Poziomy naszej egzystencji (wg. Heideggera): | ------------------------------------------------------- | | [...] Istota społeczna Wymiar cielesny Kto był najwybitniejszym uczniem Edmunda Husserla? Martin Heidegger Poziomy naszej [...] (wg. Heideggera): | ------------------------------------------------------- | | Wymiar cielesny Istota społeczna egzystencji Czego świadomość ma byt w ontologii fundamentalnej Heideggera? Swojego kresu Poziomy naszej egzystencji (wg. [...]): | ------------------------------------------------------- | | Wymiar cielesny Istota społeczna Martina Heideggera Od czego (w ontologii fundamentalnej) zależy odpowiedź na pytanie egzystencjalne? Poziomu, na którym funkcjonujemy. Jak nazywa się opracowany przez Martina Heideggera system? Ontologia fundamentalna Czyje to dzieło: ,,Drogi lasu"? Martina Heideggera Co wg. Heideggera jest pierwszą z danych, która warunkuje opis zjawiska? Fenomen Czyje to dzieło: ,,Bycie i czas"? Martina Heideggera Jakiego rodzaju bytem (do czego zdolnym) jest człowiek (w myśl ontologii fundamentalnej)? Zdolnym do refleksji Czyje to dzieło: ,,Budować, mieszkać, mysleć"? Martina Heideggera Co jest podstawową kategorią ontologii fundamentalnej Heideggera? Dasein Jak Heidegger tłumaczył zasadniczy błąd popełniony przez Kartezjusza? ,,Sum" nie wynika z ,,cogito" (tylko na odwrót). Co w ontologii fundamentalnej charakteryzuje naszą egzystencję? Refleksyjny moment zwrotu ku naszemu ,,jestem". Jakie doświadczenie następuje (w ontologii fundamentalnej) w momencie zwrotu ku naszemu ,,jestem"? Doświadczenie naszej dwuwymiarowości. Co w ontologii fundamentalnej Heideggera jest pierwszym określeniem człowieka? Dasein Którą ideę fenomenologii Husserla zakwestionował Heidegger? Epoche' Co wg. Heideggera jest podmiotem filozofii? Dasein Co w ontologii fundamentalnej Heideggera jest właściwym podmiotem filozofii? Dasein Jestestwo, byt przytomny (w ontologii fundamentalnej Heideggera). Dasein Jaka w myśl ontologii fundamentalnej pozostaje sfera jestem? Niedookreślona Poziomy naszej egzystencji (wg. Heideggera): | ------------------------------------------------------- | | Wymiar cielesny [...] Istota społeczna